REPLIKAT/ Përplasja Lubonja-Çili për “dosjen Kadare”/ Çili: Lubonja, në krizë ndërgjegjeje nga denoncimi i babait. Lubonja: Kultura e manipulimit vazhdon

14 Prill 2017, 17:33Sociale TEMA

Replika Lubonja-Çili për “dosjen Kadare”

Një letër publike e Ismail Kadaresë si përgjigje për Henri Çilin, ka ndezur debatin mes këtij të fundit dhe analistit Fatos Lubonja, mbi një dëshmi në dosjen e Lubonjës gjatë gjyqit ndaj tij dhe babait Todi Lubonja, ku përmendet shkrimtari. Lubonja akuzoi Çilin dhe Kadarenë për manipulim, ndërsa tha se ky proces ishte “problem i madh i shoqërisë shqiptare, është njësoj sikur t’iu thuash njerëzve që u përdhunuan “Ore po pse i hape këmbët ti”…kjo është shumë e rëndë, ky është problem i madh i shoqërisë shqiptare”. Nga ana e tij, Çili thotë se akuza e Lubonjës është e padrejtë dhe se UET Press ka publikuar vetëm një dokument. Ndërsa akuzon analistin se merr padrejtësisht rolin e një prokurori publik, edhe pse nuk ia ka dhënë njeri këtë status. Çili thotë se dëshmia e Lubonjës “e ka rrezikuar thelbësisht Ismail Kadarenë me dëshminë e tij në gjyq, pa ia kërkuar njeri”.

Henri Çili: Prej denoncimit ndaj babait, Lubonja ka krizë ndërgjegjeje dhe na nxjerr sytë të gjithëve

Replika e botuesit Henri Çili me analistin Fatos Lubonja mbi dëshminë e këtij të fundit në gjyqin ku u dënua nga regjimi i kaluar. Çili citon pjesë nga dëshmia, ndërsa i përgjigjet Lubonjës duke e cilësuar si “një figurë të një prokurori publik pa asnjë bazë morale”

Kalojmë tani në një temë tjetër të kësaj bisede z. Çili, dje ne kemi pasur Fatos Lubonjën me Skype në lidhje me një letërkëmbim që ju keni pasur me Ismail Kadarenë, ku i keni kërkuar atij që të kërkohet të bëhet publike dosja e tij dhe kalimi në një polemikë me Fatos Lubonjën dhe diçka që ai ka thënë për Kadarenë dhe është botuar në librin e Dashnor Kaloçit për Kadarenë. Së pari, unë doja të flisnim sepse Lubonja ju përmendi emrin dhe ju ka konsideruar të pamoralshëm…

Patjetër, më ka konsideruar dhe një nga fenomenet e mbrapshta të tranzicionit shqiptar….

Së pari, të sqarojmë pozicionin. Unë jam përfshirë në këtë polemikë si botues i UET Press sepse polemika është midis Lubonjës dhe Kadaresë, sepse është një debat i gjatë njëzet e ca vjeçar. Por, ka ndodhur një ndryshim, një zhvillim esencial dhe unë jam i përfshirë në këtë debat në një pozicion strikt dhe personal që lidhet me akuzat që më ka bërë Fatos Lubonja kur u botua ky libër në tetor. Akuza e tij ishte që jam pjesë e manipulimit të Kadaresë dhe e kulturës së manipulimit. Personalisht jam nga ata tipa që jam i qetë, paqësor dhe tolerant, por dy-tre herët e vetme që jam nxehur në publik diku me Erion Veliajn apo me gazetarin Çlirim Peka është kur më akuzojnë pa të drejtë. Kjo është një akuzë e padrejtë që më bën Lubonja, sepse jo vetëm nuk jam i manipuluar nga dikush apo nga z. Kadare, sepse s’ka nevojë që Kadareja të përdorë dikë për figurën e tij sepse është aq e madhe. Por përveç kësaj nuk kam thënë asgjë të pavërtetë. Fabula është jashtëzakonisht e thjeshtë, sepse ju jeni gazetarë dhe unë ju falënderoj që më krijuat këtë hapësirë, por vë re se ka një lloj solidariteti kooperativist, sepse Lubonja është pak a shumë, nuk e di pse e ka fituar këtë status sepse dhe unë pak a shumë kështu e njihja, ka një lloj stature morale, e cila në gjykimin tim është totalisht e rreme. Shumica e mediave, përveç gazetës “Tema” apo “Dita sot” nuk kanë botuar thelbin e polemikës, pra pse jemi në këtë polemikë. Historia është shumë e thjeshtë: Në vitin 2015 gazetari dhe bashkëpunëtori juaj Dashnor Kaloçi më sjell një numër dokumentesh të mbledhura gjatë kërkimeve të tij në vite, ku flitej për Ismailin. Menduam që t’ia bënim një lloj surprize Ismailit, mblodhëm 31 prej tyre, i sistemuam dhe kur erdhi në Tiranë siç vjen Ismaili në vjeshtë ia çuam në shtëpi duke i thënë se kemi këtë libër duke menduar pozitivisht për mirë sepse shumica e tyre ose të gjitha vërtetonin një fenomen, që Ismail Kadare kishte qenë një problem permanent për diktaturën dhe regjimin dhe ishte akuzuar vazhdimisht për gjëra që bënte në favor të liberalëve, në favor të shkrimtarëve të rinj të persekutuar etj. etj.

Ismaili na dha një porosi: “Ju lutem mos hiqni dhe mos shtoni asnjë rresht, çfarë do që të jetë pro ose kundër meje” dhe me të vërtetë dukej mjaft i lodhur nga një batare balte e njëzet e ca vjetëve me Lubonjën në krye. Por në vitin 2015 Lubonja nuk ishte fare në atë çështje. Pra, ka qenë iniciativa e z. Kaloçi dhe gatishmëria ime për ta mbështetur këtë projekt dhe një vit më vonë e zgjeruam projektin dhe u përpoqëm të nxjerrim çdo dokument për Kadarenë gjatë gjithë periudhës nga viti ’58-91 dhe e çuam në 101 sepse numrat shpesh janë jashtëzakonisht komunikues. Befas, fillon historia jonë me Lubonjën. Gjatë kërkimeve normale në përputhje me legjislacionin e kohës, Kaloçi bie në gjurmë të një dokumenti, të dosjes gjyqësore të Fatos Lubonjës dhe të Todi Lubonjës, qoftë të dëshmisë në hetuesi dhe në gjykatë. Dëshmia në hetuesi ishte një dokument të cilin e keni këtu, ku në 25 janar 1975 Lubonja pyetet për babanë.

Ka dhe një pasazh për Kadarenë që po gjej rastin ta lexoj. Dokumenti është realisht i censuruar dhe nuk është botuar realisht asgjëkund. Lubonja reagoi ashpër me gazetën “Panorama” dhe thotë që kjo është pjesë e kulturës së manipulimit, është nxjerrë nga konteksti, se Kadare i lidhur me pushtetin dhe ato dokrrat e tij të vjetra dhe llogoren e tij negativiste të përjetshme për të qetësuar ndërgjegjen e tij të shprishur. Personalisht ndihem jashtëzakonisht i ofenduar, sepse jo vetëm ishte një projekt i iniciuar nga ne dhe fabula kishte të bënte me Ismailin, por edhe nuk po thonim asgjë të pavërtetë sepse dokumenti ishte aty. Ne i çuam një kërkesë Ministrisë së Brendshme për të pasur gjithë dosjen në funksion si studiues, për projekt kërkimor dhe na erdhi përgjigje negative nga Ministria e Brendshme, sepse futja e ligjit të ri për dosjet krijon disa kufizime dhe kërkon që vetëm të interesuarit, të përmendurit ose të prekurit mund të kërkojnë hapjen e saj.

Ne i çuam një letër të hapur Kadaresë për këtë çështje i cili na falënderonte për bashkëpunimin dhe tha se ka kërkuar prej 2 javësh hapjen e dosjes së tij të ndjekjes dhe dosjeve të të gjitha proceseve politike të viteve ’70-80 që kanë qenë shumë të ndjeshme, proceseve të grupit të kulturës dhe pastaj të bashkëpunëtorëve të Mehmet Shehut të viteve ’82-83 ku flitet për emrin e tij. Kaq është e gjithë e vërteta!

Personalisht çfarë vura re? Ishte një surprizë, sepse dhe unë kam ndërtuar një figurë të padyshimtë morale të Fatos Lubonjës nisur nga libri i tij i dytë “Ridënimi” dhe s’kisha asnjë informacion për dënimin e tij të parë, pra si u dënua ky njeri, mbi çfarë provash. Surpriza e këtij dokumenti, sepse dhe unë nuk jam aq i ri e njoh dhe diktaturën sepse kam qenë 14-15 vjeç dhe e kuptoj konteksin moral të kohës. Çfarë ka dokumenti? Dokumenti ka një gjë rrëqethëse në kuptimin tim. Së pari, siç e ka thënë dhe Lubonja, pa i kërkuar njeri, në polemikat që bëri me ne në nëntor ka folur për Ismail Kadarenë, ndërkohë që kur s’të pyet njeri për çfarë po flet? Ka folur në një kontekst të tillë që në kuptimin e kodeve morale, hetimore, procedurale të kohës ishte krim. Babai kishte simpati për Ismail Kadarenë, pra babai ishte armik i akuzuar, pra për pasojë Ismaili është i lidhur me grupin, pra ishte i lidhur me armikun, i simpatizuari i armikut. Ç’ka Kadare që Lubonja e pëlqen?! Pra ky është pasazhi për Kadarenë. Këtu kuptova personalisht (e kam shkruar dhe te letra për Kadarenë) një arsye ose thelbin e një lufte të pambarimtë të Fatos Lubonjës me Kadarenë, që i ka rrënjët këtu. Është një luftë e pamposhtur, ndoshta dhe e fëlliqur do thoja unë, me angazhime, me letra kundër Nobelit, kundër gjithë gjërave të tjera. Ishte një grup i tërë këtu në vitet ’90 që është angazhuar, ka çuar letra deri në jurinë e Nobel se Ismail Kadare ishte pjesë e diktaturës, është bashkëpunëtor i Enver Hoxhës. Shkuan deri aty sa në deklaratat e fundit të Lubonjës, sa në rastin e kësaj kronike ai merr si referencë deklaratat në gjyq, kur u dënua me vdekje ish-shefi si sigurimit Zylyftar Ramizi që Kadare e kishte dënuar që në vitin ’90 në letrën dërguar presidentit, që sipas deklaratës së atij ai është bashkëpunëtor i Sigurimit të Shtetit.

Pra, burime dhe referenca krejtësisht të paqena. Ndërkohë që Fatos Lubonja është i treguar në letër ose nga fjalët e tij dhe merr guximin, të cilin ia vlen ta hedhë në gjyq duke më quajtur një fenomen të mbrapshtë të tranzicionit ose të pamoralshëm kur unë publikoj një dokument i cili në radhë të parë, është i vërtetë. Pra vetë, kur del një letër për të cilën ai e kishte fshehur dhe ia kishte fshehur ndoshta dhe ndërgjegjes së tij dhe këtu fillon problemi për mua, lëshon të tilla etiketime. Imagjino çfarë i ka bërë ai gjithë botës në këta 25 vjet. Por ajo që ishte më dramatike në kuptimin tim ishte e gjithë dëshmia e tij ndaj të atit, Todit, prej së cilës do të lexoj vetëm dy- tri pasazhe pa qenë i bezdisshëm, është thellësisht rënduese, implikuese për babanë e tij. Thotë: “Babai më shkruante gjëra armiqësore pikërisht për shokun Enver dhe thoshte se ka humbur ekuilibrin e trurit dhe të mendjes”. Imagjinoni që një anëtar i Komitetit Qendror apo ministër, që në familjen e tij sipas dëshmisë së djalit dëshmon se Enver Hoxha ka humbur trurin, është çmendur etj. Ose: Më ka thënë babai se Lenini shkruante një letër dhe thoshte që Stalini të mos zgjidhet se është diktator, dhe pastaj bënte aluzion për shokun Enver e për Stalinin. Ay, babai, im, më ka folur se kishte simpati si shkrimtar për Ismail Kadarenë, kurse për të tjerët thoshte se ata janë të paaftë dhe këto shkrime i bëjnë nga frika. Mua më lejonte babai që të lexoja dhe libra dekadentë. Ose pasazhe të tjera, mbi pyetjen e prokurorit tha: “Ay, babai, im, më ka folur se kishte simpati si shkrimtar për Ismail Kadarenë, kurse për të tjerët thoshte se ata janë të paaftë dhe këto shkrime i bëjnë nga frika. Mua më lejonte babai që të lexoja dhe libra dekadentë. Shkrimet do t’i mbaja si një krijimtarinë time dhe kur të ndryshonte situata, që të mos kishim më frikë për të më arrestuar babanë, do t’i botoja. Babai pas dënimit ka biseduar me mua. Babai më ka thënë se në rast se nuk më transferojnë, do më mbrojë Ramiz Alia dhe po të vendosë shoku Enver, mua do më heqin se ai nuk më do. Babai më ka thënë se përveç Ismail Kadaresë, shkrimtarët e tjerë shkruajnë sa për të qenë brenda, se kanë frikë dhe maten shumë kur shkruajnë se i futin brenda. Më ka thënë se Enver Hoxha është diktator dhe ai nuk ka qenë dakord me këto. Babai më ka thënë se duhet të pranojmë realitetin se çfarë gjendje ekonomike dhe materiale kemi ne. Pseudonimin “Darja” ia kishin vënë se në 1 Maj shoku Enver i bënte duart sikur i binte dajres etj. etj.” dhe shumë elemente të tjera në këtë dokument që ju ftoj dhe ju realisht ta publikoni.

Fakti që këto janë thënë në birucat e një regjimi diktatorial…

Jo, janë thënë në gjyq, por ç’rëndësi ka…. Unë jam natyrë tolerante dhe nuk kam asnjë problem, jam i qetë dhe tolerant dhe e pranoj këtë kontekst. Unë nuk pranoj tri gjëra personalisht: gjëja e parë është që nuk pranoj konceptin që të mos fliste për këtë; së dyti, të kundërsulmonte dhe për më tepër në një farë mënyre të kishte ndërtuar një profil (shpeshherë dhe unë kam qenë viktimë e kësaj sepse kam debatuar vazhdimisht me Fatos Lubonjën dhe asnjëherë nuk kemi qenë dakord) të ndërtojë një figurë të një prokurori publik pa asnjë bazë morale kur ka humbur moralitetin bazë. Cili është moraliteti bazë? Të paktën të kujdesemi për të afërmit tanë. Ka një fenomen në mitologji, sepse Lubonja pretendon se është dhe shkrimtar edhe pse është po themi mediokër, është koncepti i Edipit. Edipi pa e ditur vrau babanë e tij, u martua me nënën, bëri dy djem dhe një vajzë dhe kur orakulli i tha çfarë kishte ndodhur Edipi braktisi fronin dhe qytetin, u verbua dhe jetoi si bohem, pra simbolikisht u zhbë. Çfarë ndodh me Fatos Lubonjën në këtë krizë të madhe ndërgjegje? Këtë mekanizëm, meqenëse është futur edhe këto kohë edhe ai në psikologji, e ka bërë për kompensim dhe iu është turrur të gjithë të tjerëve dhe në vend t’i nxjerrë sytë vetes (e kam shkruar dhe te letra për Ismailin) na ka nxjerrë sytë të gjithëve. Çfarë shoh unë një problem në jetën publike shqiptare për figura të kësaj natyre? Njerëz të tillë të cilët nuk lënë gjë pa lëvizur për punët, biografinë, paranojat, pasuritë etj., të tjerëve në momentin që ka diçka për ta, bëhen si bisha, bëhen ofendues dhe bëhen sharës. Personalisht e përsëris jam jashtëzakonisht tolerant, kanë ndodhur gjëra jashtëzakonisht të tmerrshme gjatë diktaturës, kanë ndodhur me fëmijët e ish-kryeministrit Shehu, kanë ndodhur raste nga më të ndryshme, por kanë një qasje krejt tjetër në jetën publike. Ky është një prokuror në jetën publike që s’ia ka dhënë njeri këtë status, ky është një lemeri e vërtetë me të zezën që ka brenda…

Çfarë lidhje ka kjo me dënimin e tij të parë z. Çili, ju përmes këtyre dokumenteve thatë se kuptuat se çfarë kishte ndodhur….

Kuptova lidhjen e Fatos Lubonjës me Ismail Kadarenë, ka një vrasje ndërgjegjeje dhe do ta vazhdojë atë histori, njihen këto nga ana psikologjike “e kam sharë atëherë e kam sharë tani”. Ai implikim i Ismail Kadaresë me grupin e kulturës, mos harrojmë që dy grupet e tjera u pushkatuan, Beqir Balluku, Petrit Dume, në ekonomi Koço Theodhosi dhe pastaj e tëra në lidhje me babanë. Kemi të bëjmë me një personazh i cili ka një vrasje të jashtëzakonshme ndërgjegje të cilin e ftoj ta bëjë dhe të rrëfejë rrethanat, s’kam fare sens kundra, bile kam një sens avokatie për çdo njëri që ka një çështje brenda familjes së vet, por jo të na turret. Kjo është shumë! Kjo është shumë dhe e kam një kritikë pak për ju që e lejuat të bënte ofendime…

Ne jemi të hapur siç po ju lejojmë dhe ju të bëni replikë…

Unë nuk po e ofendoj fare, maksimalja që përdora është që po e quaj një shkrimtar mediokër.

Pse u dënua Lubonja, e keni ju këtë informacion z. Çili?

U dënua për kontekstet e regjimit, ishte një gjë krejt tjetër…

Todi Lubonja ishte në burg ku u dha kjo dëshmi nga Fatos Lubonja?

Po, ishte në burg dhe me dëshminë edhe të djalit që vërteton veprimtarinë armiqësore të Todi Lubonjës ai u rëndua më shumë apo u rëndua më pak është problem i tyre… por ne shohim një moment moral, ky individ e ka rrezikuar thelbësisht Ismail Kadarenë me dëshminë e tij në gjyq, pa ia kërkuar njeri. Kemi dhe një dëshmi tjetër në gjyq, të një nga këtyre Ziçishti, ai thotë në vitin ’81 kur ishte grupi i Mehmet Shehut dhe Kadri Hazbiut “Fitorja jonë e madhe ishte rekrutimi i Ismail Kadaresë në grupin e puçistëve për Enver Hoxhën”. E kuptoni se çfarë janë për kohën kaq fjali të thjeshta që lidhin dhe implikojnë?! Sigurisht që Ismail Kadarenë nuk e dënonte apo nuk e shpëtonte askush përveç Enver Hoxhës, jemi shumë të qartë, por diskutojmë se çfarë ka bërë secili prej individëve që sidomos sot kanë një kredo morale për të shitur në opinionin publik, por që s’kanë asnjë bazë moraliteti dhe do ta pranoja fort Fatos Lubonjën si një penduar më shumë i asaj epoke dhe një prokuror publik më pak. Figura e tij më është zhvlerësuar tërësisht shumë duke parë këtë dëshmi. Por, mbi të gjitha kam reaguar personalisht për ta lidhur me kontekstin. Është një histori e jona që në tetor, nuk ka të bëjë fare me kontekstin për shkak se më ka akuzuar si manipulator. I bëj ftesë publike që të marrë dhe ta bëjë publike dosjen e dënimit të tij të parë bashkë me babanë, ta shpjegojë kontekstin, rrethanat kur janë marrë ato dëshmi. Por këto dëshmi janë e bardha mbi të zezë. Ai e ka rënduar Ismail Kadarenë, dhe e ka “implikuar’ me grupin liberal të asaj periudhe ndërkohë që Todi Lubonja….

Po pra, po Fatos Lubonjas u dënua për aktivitet kundër regjimit dhe Todi Lubonja ishte ndërkohë në burg kur është bërë kjo deklaratë. Ç’lidhje ka…..

Më falni zonjë, të bëjmë një ushtrim elementar të logjikës, një vrasës nuk do të thotë që kur e ka vrarë një tjetër që nuk është vrasës. Patjetër është dënuar, është ridënuar…..

Për aktivitet kundër regjimit të kohës apo jo?

Është dënuar brenda kontekstit të goditje-planifikimit që kishte komunizmi brenda kësaj gjëje, unë po them çfarë ka bërë kundër Ismail Kadaresë dhe babait dhe mbi të gjitha autori, UET Press dhe unë si botues nuk kemi manipuluar dhe nuk manipulojmë për llogari të askujt. Mendon ti se nëse do ishte kaq pak e pasikletshme, kaq e thjeshtë kjo gjë, Lubonja nuk do ta kishte rrëfyer vetë këtë gjë, nuk do ta kishte shpjeguar etj. etj. Fakti që doli rastësisht dhe nuk dimë asgjë, unë në dijeninë time dhe nuk jam njeri i painformuar nga gjërat mbi dënimin e tij të parë, ka një moment moral të humbur. Ky moment moral i humbur reflekton sot figurën e Fatos Lubonjës, agresivitetin e tij të fshehur pas mendimit kritik. Unë e kam provuar vetë disa herë të tjera mbi shpinë, por e kam toleruar një negativitet, një gënjeshtër, një falsifikim të së vërtetës apo çfarë të dojë ai…. Unë po shoh tani nga e ka burimin kjo gjë, kaq kam thënë në rastin e këtij provokimi, këtij sulmi, sidomos kur më kanë akuzuar për manipulim apo pjesë të kësaj kulture. UET Press s’ka nevojë fare të investohet off side ndaj Ismail Kadaresë. Ismail Kadare ka veprën e vet, ka gjërat e veta, por ne interesohemi për të vërtetën dhe do ta çojmë përpara këtë gjë. Shpresojmë që Kadare të na besojë përpunimin akademik të dëshmisë së dosjes së ndjekjes së sigurimit apo proceseve të tjera gjyqësore, për të kuptuar një të vërtetë: cili ka qenë raporti i Ismail Kadaresë me diktaturën sepse këtu ka krijuar përshtypjen Lubonja me shokë, se ai firmoste internimet dhe dëbimet pranë Enver Hoxhës. Ky është një falsitet. E fundit, ne do ta botojmë këtë gjë edhe në anglisht, kemi kontraktuar një shtëpi botuese prestigjioze angleze, e cila është mjaft e interesuar për raportin e Kadaresë me regjimin dhe diktatorin si një nga fabulat më interesante të të gjithë lindjes.

Kam vetëm një sugjerim profesional, do doja që në çdo rast polemikat me Lubonjën të zhvilloheshin përballë, n.q.s. ai do fliste për emra dhe persona të tjerë. Duke pasur një respekt të jashtëzakonshëm për grupin tuaj mediatik do doja që të isha i pranishëm dhe mos kishte shkelje të etikës, sepse u ndjeva i sulmuar, isha indulgjent dhe në përputhje me të vërtetën, sepse të jemi të sigurt që ky fenomen nuk duhet toleruar për korporativizëm sepse as mos t’ju shkojë ndërmend që do ta bëj një ditë për ju, apo kundra jush apo grupit News 24.

Lubonja: Keqardhje se si vazhdon kultura e manipulimit në Shqipëri, e simulimit të heronjve

Intervista e dhënë nga Fatos Lubonja në ‘News 24’ si përgjigje për letrën publike të shkrimtarit Ismail Kadare

Analisti shpjegon dëshminë e dhënë në gjyq para dënimit gjatë diktaturës dhe replikon me shkrimtarin Ismail Kadare dhe botuesin Henri Çili, të cilët i akuzon për manipulim të historisë.

“…në një farë mënyre kemi të bëjmë me një regjim të dytë që vazhdon me kulturën e regjimit të parë duke ngritur procese të rreme kundër njerëzve që tentojnë ose përpiqen të thonë ca të vërteta për këto regjime”.

Gazetari: Ka pasur vëmendje në media lidhur me një tjetër polemikë ku jeni përfshirë dhe ju pasojë e një përgjigjeje që Ismail Kadare i ka kthyer Henri Çilit, ku ai kërkonte hapjen e dosjen të tij të sigurimit dhe Kadare përmendte diçka që ju keni thënë në gjyqin tuaj për Kadarenë, e keni akuzuar atë se keni influencuar te babai juaj për të pasur bindje që shkonin ndesh me vijën e partisë, Kadare është shprehur se do ta falja Lubonjën duke pasur parasysh hetuesinë komuniste dhe gjithë problemet e tjera por nuk e fal për pjesën e vazhdimit të akuzave të tij pas rënies së regjimit?

Fatos Lubonja: Përgjigjja ime është kjo: E para është një keqardhje e madhe se si vazhdon kultura e manipulimit në Shqipëri, e simulimit të heronjve dhe që Kadareja në rrjedhën e tij për të transformuar jetën e tij, për të krijuar një Kadare tjetër, një Kadare false siç e quaj unë, punon vazhdimisht me këtë formë manipulimi dhe marrim vetëm atë fletën e tij që kishte shkruar, kjo ideja që unë paskam thënë se Kadareja është ai që paska influencuar Todi Lubonjën, e paska bërë ai armik Todi Lubonjën, që kërkon ta përhapë tani është vetëm qesharake. Sepse dhe po të kishte qenë kaq i rrezikshëm ky do ta kishte marrë e do ta kishte futur Enver Hoxha këtë të parin, kryetarin e grupit. Këtë as unë se kam thënë dhe as e vërtetë nuk është. Unë kam thënë thjesht që im atë kishte simpati për Kadarenë dhe Dritëro Agollin sepse i konsideronte më me kurajë artistike në krahasim me të tjerët që vuanin nga skematizmi. Ta kthesh këtë tani që Todi Lubonja dhe Fadil Paçrami ishin kryetarë të grupit armiqësor është tallje me njerëzit, historinë… me njerëzit që e kanë jetuar atë kohë.

E dyta, lidhur me periudhën pas burgut pashë që thotë aty se unë paskam bërë akuza makabre (i quan) që ky është shovinist dhe ka thënë që gjuha serbe është një “gjuhë jevgë” etj. etj. si këto, siç i patë në letër. Problemi është ky, unë përgjithësisht nuk e kam zakon as të shpif, as të sajoj, as të transformoj gjërat. Unë nuk kam thënë shovinist, por kam thënë shqiptaromadh dhe në qoftë se këto janë makabre këto makabritete i ka thënë Kadareja. Unë ju ftoj që thjesht të shkoni dhe të hapni gazetën “Drita”, së cilës i jam referuar unë dhe kjo është edhe në ditarin tim të burgut dhe kjo thënie është botuar edhe jashtë shtetit, ku ky i thotë këto fjalë: “Gjuha shqipe është si një zonjë përpara së cilës gjuha serbe qëndron si një jevgë”. Në qoftë se kjo është makabre, nuk e kam thënë unë, por e ka thënë Kadareja. Mjaftojnë këto dy fakte për të parë se si transformohet historia në këtë vend. Por mua nuk më vjen keq për Kadarenë se në fund fare Kadareja është dhe i vjetër tani dhe e pashë diku në një intervistë, ku thotë në një takim me disa shqiptarë se Nënë Tereza i tha Bill Klinton bëj diçka për shqiptarët dhe ai bombardoi, ndërkohë që kur u bënë bombardimet e Kosovës ajo kishte vdekur. Mua më vjen keq për gazetarët që vënë këta tituj, që hyjnë dhe janë pjesë e kulturës së manipulimit, që nuk kontrollojnë, ballafaqojnë nëse e ka thënë këtë vërtet ky kështu apo jo. Çfarë ka thënë Lubonja? Sepse kjo është një gjellë që këta e nxorën përpara disa muajsh dhe sipas mendimit tim e rinxorën këtë gjellë, e ringrohën, i futën dhe disa erëza të tjera mbasi unë bëra një shkrim mbi narcizizmin malinj dhe kulturën perverse shqiptare dhe e nxorën tamam për të vërtetuar atë që them unë se si ne i shikojmë gjërat bardhë e zi në një shoqëri që ose je hero ose je i keq dhe i zi sipas interesit tim dhe ku gjithë historia në vend që të tregohet siç është që ne ta mësojmë historinë, manipulohet për çështje pushteti, personale apo pushteti grupi. Mjafton t’ju them vetëm dy gjëra për ta mbyllur këtë temë. Shikoni se cilët janë njerëzit me të cilët bashkëpunon Kadareja për të denoncuar Lubonjën. Qemal Lame ka qenë kryetar i hetuesisë nga ’91-92, është njeriu që ka fabrikuar të gjitha ato gjyqe të rreme që dhe me ligjet e kohës duhet të ishte futur në burg dhe imagjinoni tani që ky njeri bashkëpunon me Kadarenë dhe sulmon Lubonjën që ishte gjithë kohës nëpër burgje. Po pse? Sepse kanë qenë të lidhur sepse është ky njeri që kur futën në psikiatri atë djalin e famshëm Renato Rapi që dashuronte të bijën ky është ai njeri që e futi në psikiatri, e çoi në internim dhe tani çuditërisht vazhdojnë të bashkëpunojnë dhe sulmojnë Lubonjën. Shikoni njeriun tjetër, Henri Çili, që emir i tij është bërë sinonim i njeriut të mbrapsht, të pamoralshëm që ka pjellë ky tranzicion. Këta kanë interesa sepse janë të lidhur me pushtetin, ka një klientelizëm të tij dhe i duhet dhe Kadareja për të mbajtur atë universitetin të cilin ja kanë sponsorizuar me paret e qeverisë dhe ja mbron Edi Rama dhe tani sulmojnë Lubonjën që në një farë mënyre ka qenë në luftë me këtë lloj oligarkie, me këtë farë regjimi të dytë. Pra, në një farë mënyre kemi të bëjmë me një regjim të dytë që vazhdon me kulturën e regjimit të parë duke ngritur procese të rreme kundër njerëzve që tentojnë ose përpiqen të thonë ca të vërteta për këto regjime. Ja kaq është historia!

Gazetari: Megjithatë zoti Lubonja duke qenë se mesa duket një pjesë e letrave do të hapen dhe gjërat do të citohen, duke pasur parasysh kushtet në të cilat janë thënë ato deponime, rrëfime, keni gjëra për të cilat ju pendoheni apo nuk jeni dakord? P.sh. aty thuhet se babai juaj ka qenë përgjegjës për bindjet tuaja në atë kohë ose fraza të tilla….

Fatos Lubonja: Unë e kam shpjeguar këtë, por do ta shpjegoj në një shkrim. Unë jam akuzuar sepse më gjetën shkrime dhe një letër të babait tim kundër Enver Hoxhës dhe mua më është dashur të jap shpjegime për këtë letër të shkruar nga babai im kundër tij. Kjo është drama dhe Kadareja nuk hyn fare në atë histori. Kadareja do që të përdorë këtë histori për të sulmuar Fatos Lubonjën. Në ato kushte nuk pretendoj që kam bërë heroin, por kam tentuar të ruaj tim atë dhe vetveten në shpjegimet që kam dhënë për këto fakte të gjetura nga sigurimi. Në qoftë se është fjala për të hapur, këta duhet të flasin se kush ishin ata agjentë që bënë që të gjenden këto dokumente që na futën ne në burg dhe jo çfarë na nxorën ne me dhunë dhe përdhunë gjatë hetuesisë sepse kjo është e rëndë, kjo është imoralja në këtë histori. Duhet të akuzojnë Qemal Lamen, që i futëm këta njerëz në hu atje dhe i përdhunuan njerëzit dhe jo njerëzit që u përdhunuan. Që këtu fillon problem i madh i shoqërisë shqiptare, është njësoj sikur t’i thuash njerëzve që u përdhunuan: “Ore po pse i hape këmbët ti”…kjo është shumë e rëndë, ky është problem i madh i shoqërisë shqiptare.

1 komente në “REPLIKAT/ Përplasja Lubonja-Çili për “dosjen Kadare”/ Çili: Lubonja, në krizë ndërgjegjeje nga denoncimi i babait. Lubonja: Kultura e manipulimit vazhdon”

  1. hiqja Lenkes dhe vija Prenges says:

    Te tre personazhet e kesaj historie jane tre PALACO, tre genjeshtare te jashtezakonshem qe per interesa te tyre kane 27 vite qe shfaqen kudo duke genjyer ne dobi te vetes. Cili eshte me i vogel se dy te paret dhe per rrjedhim edhe me pak genjeshtare, meqe zanatin e nisi tek Koha Jone ne 96. Harxhon kohen te merresh me keta te tre. Nga te tre keta te pakten Kadareja ja vlen te lexohet se meson prej tij, moralin ja njohim…

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email nuk do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme shënohen *

Lini një Përgjigje