Greqishtja e lashtë/ Gjuha e vdekur merr "jetë" në Shqipëri, ja se si po mësohet nga shqiptarët

9 Gusht 2017, 17:54Kulturë TEMA

Shkollat Verore po kthehen në një traditë në Fakultetin e Histori-Filologjisë në Universitetin e Tiranës.

Në 4 klasa të ndryshme studentët thellojnë njohuritë e tyre për gjuhët e vdekura si ajo e greqishtes së lashtë, gjuha otomane si dhe për sistemet diktatoriale.

Dijet në këto raste do tu shërbejnë studentëve dhe ekspertëve të fushës të bëjnë përkthime të dokumenteve të rëndësishme që tregrojnë për të kaluarën tonë.

Greqishtja e vjetër, e dokumentuar për herë të parë përpara 3400 vitesh po mësohet në aduditoret e universiteteve shqiptare.

Greqishtja e lashtë është  gjuhë e qytetërimit të atëhershëm të popullit të Ballkanit perëndimor në trojet e Greqisë së sotme dhe më gjerë.

Historianët dhe gjuhëtarët thonë se është gjuhë e dytë  në një pjesë të madhe të Perandorisë Romake dhe është gjuhë zyrtare e disa kishave të sotme ortodokse që vazhdojnë aktivitetin e tyre të religjionit në shtetin helen.

Shkrimi dhe gramatika e gjuhës së lashtë greke, vijon të mësohet në mbarë botën, por në Shqipëri përpjekjet për të mësuar atë nga origjinali janë tërisht minimale.

Greqishtja e lashtë sikurse latinishtja konsiderohen gjuhë të vdekura. Kanë humbur përdorimin e tyre dhe sot përdoren për arsye studimore dhe historike.

Përmes shpjegimeve të lektorëve të huaj, ekspertëve të fushës dhe pedagogëve të historisë, letërsisë dhe artit Greqishta e Vjetër e përdorur gjatë periudhës bizantine ka zgjuar interesin e studentëve  të Fakultetit të Histori-Filologjisë.

Këtu jemi në një nga 4 klasat e shkollës verore në këtë fakultet. Mësohet për Gjuhën, Kulturën dhe civilizimin bizantin.

Maria Bidika, studentët e shkollës verore ia del të lexojë rrjedhshëm një teskt nga greqishtja e vjetër që i përket shekullit të X.

Por si shkurhet greqishtja e vjetër dhe latinishtja: Prof. Agamemnon Ts(c)elikos , njohës i mirë i Arkivit paleografik dhe historik të Athinës demonstroi përpara studentëve rrenjët e gjuhësve që në antikitet.

Por përse ishte e nevojshme mësimi i Greiqishtes së Hershme dhe studimi i periudhës bizantine. Pedagogu dhe njëherazi koordinatori i shkollave verore Andi Rrëmbeci u shpreh se ka një pasuri të madhe arkivore dhe dokumentare në periudhën bizantine dhe pas bizantine.

Shkrimi dhe gramatika e greqishtes së lashtë është një ndër prioritetet e shkollave greke, por edhe në Shqipëri nuk kanë munguar përpjekjet për të ta zhvilluar vazhdimisht atë dhe për të përgatitur një armatë gjuhëtarësh të shkolluar dhe kualifikuar që mund ta përpdroin për qëllime studimore ose në përkëthimet e dokumenteve të ndryshme që i përkasin periudhës bizantine. profesor Andi Rremëbeci mendon se vendit i mungojnë njohësit e kësaj gjuhe, dhe kjo na pengon të njohim më mirë të kaluarën e vendit tonë.

Këta nxënsit në Shqipëri po bien për herë të parë në kontakt me gramtikën e gjuhës bizantine. Po mësojnë më shumë historinë dhe letërsinë e kësaj periudhe. Profesor  Anastasios Papapioannou  nga Universiteti i Korfuzit u shpreh optimist se si kanë avancuar të rinjtë deri më tani, dhe kërkon që iniciativa të tilla të vazhdojnë edhe më tej.

Studenti Fabio Toska, e sheh gjuhën, historinë dhe civilizimi bizantin një shans për të gjithë ata që studiojnë në programin e histroisë për të zgjeruar dijet.

Në fakt studentët në shkollën verore dëgjojnë shpjegimet e lektorëve më në zë shqiptarë dhe të huaj si dhe vizitojnë vende të trashegimisë historike e kultuore.

Edhe studentja Elisabeta Mosho mendon se njohuritë historike dhe gjuhësore të përfituara nevojitet për të ardhmen e saj në studimet në fushën e arkeologjisë, artit dhe historisë.

Ndërsa kjo është një tjetër klasë e shkollës verore. Mësohet për komunizimin dhe për sistemet totalitare në përgjithësi.

Një nga leksionet u mbajt edhe nga shefi i prezencës së OSBE në vendin tonë Bernd Borchardt.

Prezenca e OSBE mbështeti realizimin e një studimi në Shqipëri mbi perceptimin publik për komunizimin duke prezantuar edhe disa gjetje si

49% e të anketuarve janë shprehur se diktatura ka qenë një ide e mire, por e zbatuar keq. Ndërsa 37% e të intervistuarve mendojnë se komunizimi është një ide e gabuar.

Gjithashtu, 45% e popullsisë mendojnë se Enver Hoxha ka patur ndikim pozitiv në vend. Në sy ra edhe mungesa e informacionit nga të rinjtë për figurat e persekutuara.

Duke hapur këtë diskutim dhe duke mbështetur procesin e hapjeve të dosjeve, shefi i prezencës së Osbe Borchard në audiote e universitetit të Tiranës u prezantuar edhe si një studiues mbi ndikimet që kanë patur sisteme të ashpra totalitare si ai nazist në Gjermani.

Bernd Borchardt: “Kujtoj krimet mizore  të kryera nga trupat Gjermane dhe organizatat në Evropën e pushtuar, si dhe në gjermani gjatë diktaturës naziste dhe vecanërisht gjatë luftës së dytë botërore. Vetëm 50 km në  jug të Korcës ju mund të shihni memorialin e Borovës, një shat i vogël kur edhe foshnjat nuk u kursyen nga reprezaljet kundër partizanëve.

Përmasat e jashtë zakonshshme të krimeve cuan në një debat ndërkombëtare rreth nevojash për të ndërhyrë ndaj këtyre akteve me pasoja dramatike-gje që coi në gjyqet e Nurembergut-Tribunali ndërkombëtar Ushtarak dhe 12 Gjyqet e njëpasnjëshme që filluan në 20 nëntor të 1945 dhe mbaruan në prill të 1949.

Deri në 1 janar 1950 gjykatat gjermane dënuan 4419 persona për krime naziste. në zonën sovjetike thuajse 40 mijë persona u dënuan deri në vitin 1950. kjo shifër përfshinë rastet e gjykatave kundër kundështarëve politikë të ilet u dënuan me krime lufte pa prova.

Kjo është thuajse panorama  e njëjtë për vendet totalitare; me krime të dënuara pak ose aspak.

Zv Dekani i fakultetit të Histori-Filologjisë Andi Pinari, njëherazi pedagog i historisë mendon se shkollat verore që tregojnë për regjimet komunistet i bën të rinjtë të mësojnë me tej për këtë sistem totalitarë. Në fakt, historianët mendojnë se njohurit mbi sistemin totalitarë janë sipërfaqësore.

Shkolla verore u zhvilluar mes teorisë, leksioneve, studimeve të ndyshme dhe praktikës. nxisnit vizituan edhe Burgun e Spacit si dhe ish kampet e internimit.

Në këtë mënyrë shkollat verore po kthhen në një traditë ku studnetët shfrytëzojnë verën për të qënë në auditore e për të zgjeruar më tej njohuritë e tyre./OraNews

11 komente në “Greqishtja e lashtë/ Gjuha e vdekur merr “jetë” në Shqipëri, ja se si po mësohet nga shqiptarët”

  1. mirel says:

    Pse nuk thoni qe themeluesi i greqishtes se lashte Janullatos po ngre brezin e mohuesve te shqipes=greqishte e lashte.
    Vazhdon lavirlleku ndaj grekerve me shume perkushtim. Per pak evro me shume shiten shume gjera. Dhe gjaku shitet.

    1. toni says:

      Asnjeri se kupton manipulimin e historise me gjuhet e vdekura kur gjithcka eshte e qarte, latinishtia per per perendimin dhe greqishtia e vjeter per lindjen! Shqipja, dialekti i fundit pellazg eshte ne rrezik zhdukje nga “cvilizimi” artificial fetar abramik.

  2. @@ says:

    Si ka mundesi nje gjuhe kaq e levruar si Greqishtja e vjeter te mos flitet me dhe te jete e vdekur ka vetem nje shpjegim qe kjo gjuhe nuk ka qene gjuhe e popullit pra e masave te gjere por vetem e kastave politiko-ferare se perndryshe nuk do te humbiste edhe ata qe flasin per kete gjuhe perpara 3400 vjetesh jane perralla me lesh te studjusve lobist europian gje cdo gje e bejn “greke” edhe pa provat me te vogla thjeshte se keshtu ja don interesi europian qe kane mbushur Boten me te tilla perralla

    1. undefined says:

      Kam pershtjypjen se po ti pyesesh keto “greket e sotem ” per kuptimin themeltare pra kuptimin e para te disa fjaleve te “greqishtes se vjeter ” qe ato i perdorin dhe sot si Kron-os Tea-ter ose Trago-die e shume te tjera nuk ma do mendja se ja kand iden se cfare kuptimi kane por i perdorin ashtu sic greket e vjeter i “bastarduan” nga pellasgjishtja pra nga shqipja ne helenishte ose greqishten e vjeter dhevte tilla pislliqe mbrohen dhe rekomandohen nga sharlatane eurooian qe i thone vetes “specialiste”

    2. A e kuptoni ti me kte pallen undenfined qe baza e ksaj gjuhe qe flsini sot e ka preardhjen fiks nga dy gjuhe te vdekura latinishtja edhe greqishtja. Na myten katunaret lejeni internetin e shkoni kullosni bagetin

      1. I paemërt says:

        Dukesh qe je kolon ore kafshe e lige se nuk ja ke iden gjuhes shqipe more pic derr nuk di se cfare shkruan lexoje edhe njr here se cfare kam shkruar se ndoshta ftillohesh more analfabet hahahahaha keshtu eshte kur degjon perralla me lesh ne bodrumet e Janulles

  3. Abc says:

    Po kush eshte ai/ajo hajvan/e qe ka shkruar kete paçavure? I ka bere lemsh me gjuhe me argumenta me ligherata, etj. Nuk ka rresht pa fjale te gabuar. Po hidhi nje sy o shtaze para se tà shtypesh Enter se nuk po te ndjekin qente.
    Po amani, more, po bejuni kurse verore ketyre gazetareve mjerane qe keni ne redaksi te shkruajne gjuhen zyrtare te sotme shqipe. Ç’ doni ju aq larg deri tek greqishtja e vjeter apo otomanishtja!!!???

  4. adi says:

    3 jane arsyet kryesore qe ” turq me shume se turqit ”
    Ne cdo rast qe bie fjala per greket te shkruajne cdo lloj idiotesie, mjafton qe te nxjerin urejtjen per cdo gje europiane sepse
    1) eshte gjaku bastard qe I theret. Eshte gjaku i anadollit sirise marokut egjyptit dagestanit .Ne listen e publikuar nga nje nga studiuesit me te medhenj te historise se shqiperise, per familjet mysylmane ne qytetin e shkodres, te gjitha jane te ardhura nga vendet e mesiperme . sic beri sulltan mehmeti mbasi vrau preu e deboi gjithe shqiptaret pergjate rruges Egnatia dhe ne zonen fushore Kruje-Tirane duke bere gjenocidin e pare ndaj nje popullsie europiane pasardhesit e te cileve arbereshet dhe arvanitasit ruajne edhe gjuhen edhe fene, duke I zvendesuar me kolonet nga cepat e perandorise osmane pasardhesit e te cileve porsi arbereshet dhe arvanitet nuk kane haruar as fene as gjakun.ketij sulltani, njeriu qe ka me shume gjak shqiptari ne duart e tij ne histori sot ne kosove ne mes te prishtines ne xhamine me te madhe pasardhesit e tij I falen per nderin e madh qe ju beri qe I solli ne tokat ku jetojne sot.
    2) mungesa skandaloze e shkollimit, njohjes dhe nxenies , tipike per popullsite mysylmane nga jane.
    Nje idiot turko-arab me siper nuk e di qe gjuha greke qe nga lashtesia dhe deri ne renien e bizantit ka pasur nje vazhdimesi te pakundershtueshme. Sepse edhe perandoria romake ne fazen e saj te pare pa u ndare, kulturen greke e mori duke e bere pjese te sajen bile aristokracia ne Rome fliste greqisht prandaj nuk eshte rastesi dhe as Jul Cesari ishte grek kur ju drejtua Brutit ” kai esi brute ” .me ndarien e perandorise romake, perandorine romake te lindjes Bizantin e drejtuan greket dhe gjuha zyrtare ishte greqishtja. Kjo zgjati rreth 600 vjet .po te krahasosh greqishten e biziantit me greqishten e vjeter dhe te sotme kush ka kenduar 2 libra kush ka njohurite elementare te historise e di qe si 1+1=2 pergjigjen, po kjo nuk eshte e detyrueshme per popullsi ku ne shkolle nuk studiojne as matematiken se kurani ka gjithe njohurite e botes. Pa ju referuar fare faktit qe edhe nje qytatar i Romes sot nuk kupton po ti flasesh latinisht si ne romen e lashte ose ketyre bastardeve turq tjua besh me te qarte se sot nese nje kokeshtypuri turk i flet ne turqishten e sulltanit ne kohen kur ai erdhi ne arberi nuk e kupton.Ndersa nje palle tjeter turko-arab e nxjer hapur urejtjen ndaj cdo gjeje europiane dhe 2 shtyllat e kesaj kulture ,kultura greko-romake dhe krishterimi. Ndersa keta bastarde qe urejne cdo gje qe ka lidhje me arberine dhe kohen kur gjysherit e tyre erdhen ne europe sidomos gjergj kastriotin bemat e tij origjinen fene e flamurin e tij duan qe turqit te jene pasardhes te pellazgeve. Duke u bere qesharake sepse ne kohen kur pellazget pregatisnin bazen ku do ngrihej kultura greke paraardhesit e tij hanin akoma fruta ne mongoli duke perdorur bishtin per ti kapur.
    3) Dhe me e rendesishmja eshte qellimi I tyre te shkaterojne te godasin cdo gje europiane ne shqiperi qe eshte dhe thelbi i kombit shqiptar. Te godasin historine kulturen dhe fene e shqiptareve. Per qellimin e vetem qe kur tu jepet rasti ta bejne si kane bere cdo here qe kane pasur mundesi ne histori.
    Sic bene turqit e shqiperise qe ishin te vetmit ne bote vec turqise qe sulmuan pamvaresine e shqiperise ulen dogjen dhe poshteruan flamurin ne Vlore me haxhi qamilin. Sic bene 100 vjet me vone turqit e maqedonise qe jo vetem ndruan masivisht emrat po ne rastin me te pare qe kujtuan se po perparonte islami publikisht dhe masivisht dilnin shesheve me flamurin e isis. Si dhe ne kosove ne prizren ne tempullin e lidhjes shqiptare te prizrenit jo vetem qe nuk degjon shqip por edhe personat qe e menaxhojne jane turq qe kur ju drejtoresh ne shqip te shofin me inat dhe dyshim. Pastaj e verteta mbi te vertetat turqit shqipfoles ne isis qe po ti krahasosh per nr popullsie mysylmane duke hequr nr e te krishtereve ne shqiperi ishin absolutisht ne % numri me i madh I luftetareve qe luftonte kunder njerezimit dhe sidomos europes dhe krishterimit.
    Pra shqiperia dhe shqiptaret kane vetem nje lufte per te bere nje lufte per te fituar kunder turqve ketu midis nesh. Vetem kur shqiptaret te fitojne kete lufte nuk do jene me as me te varfrit as me te pashkolluarit as me kriminelet as popullsia me me padinjitet ne europe.sepse te gjitha keto nuk jane karakteristika te shqiptareve po te turqve qe jane ketu midis nesh.

    1. @@ says:

      Pirdh pirdh se lirohesh ore kokrra e kkk te ka ngecur disku akoma tek turqit more palle sa per gjuhen greke te vjeter ajo ishze gjuhe TEKNIKE e folur vetem nga te shkolluarit kush mesonte ate gjuhe behej Helen pra kjo i shpjegon te gjitha more derdimen qe ajo duhej mesuar se pari nuk ishte gjuhe e popullit po ku pyetni ju per fakte me cilin debatoj dhe une [email protected] pune paranoidesh

  5. like says:

    dmth e filluat me greqishten dhe dolli llafi ke regjimet totalitare e me krimet e WWII!
    mire! shume mire! po ndonje gote vere ja futet?
    O SHENCTARE TE BUKUR! per te mos thene llaf tjeter.

  6. Tirana says:

    Gjuhe greke e lashte nuk ekziston Homeri la cituar ne kohen e tij ne shekullin e 9 perpara krishtit ketu la jetuar perpara nesh nje popull i cili fliste nje gjuhe barbare e kishte fjalen per Pellasget athere 2900 vjet perpara ku dihet we ai vete ishte pellasg.Gjuhe e vdekur eshte pellasgjishtja nga e cila perkthet edhe gjuha e shpikur e evgjiteve.

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email nuk do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme shënohen *

Lini një Përgjigje