DOSSIER: Dy Arvanitas të mëdhenj të Greqisë

4 Shkurt 2018, 11:10Politika TEMA

Përgatitur nga Brizida Gjikondi

Sa më poshtë po sjellim me shkurtime dy tekste të dy shqiptarve të mëdhenj të Greqisë, Jorgo Maruga dhe Aristidh Kola. Këto dy shkrime janë publikuar në Revistën Arbëreshe Lidhja, në muajin Nëntor 1984.

Greqia dhe Shqipëria: Popuj kufitarë

Nga Jorgo Marougas

Dy popuj vëllezër, grekët dhe shqiptarët, numërojnë ditët e vetmisë së tyre në këtë pjesë fundore të Evropës. Të kapur pas maleve me legjenda ndërmjet tokës dhe qiellit, ata janë të preokupuar të ruajnë të paprekur diferencat e tyre psikologjike dhe mëndësitë. Uliksa bashkëkohorë, ruajnë dhe mbrojnë me kokëfortësi gjuhët e tyre të lashta, zakonet e tyre, kostumet, traditat, bindjet, besimet shekullore dhe impenjimet e përditshme kundër “agresionit” të kristianizmit dhe marksizmit. Larg nga këngët magjepse të sirenave, ata rithërrasin në kujtesë me hiperbolizëm por me të drejtë, ditët e lavdishme dhe kërkojnë pa u lodhur origjinën e largët të qytetërimit të tyre ilir.

Dy popuj që nuk tërhiqen mbrapsht por mbrohen në mënyrë active. Sidomos shqiptarët, pastaj grekët, të cilët po adoptohen me joshjen e kulturës perëndimore. Të dy e dinë që që përbëjnë dy ishuj gjeografikë dhe aritmetikë jo me shumë vlerë ndër familjet gjigande të Evropës dhe Mesdheut : anglosaksonët, gjermanët-gotë, sllavët, popujt me origjinë latine, arabët-muslimanë. Por tërheqja mbrapsht e tyre do të thotë ; të anullosh mijëra vite të historisë, të zhvlerësosh qytetërimin e tyre, zhdukjen e vecantisë së identitetit të tyre. E dinë që hezitimi do të thotë asimilim, neglizhencë, shfarosje. Ndaj e vetmja armë që mbetet në duart e tyre është rezistenca dinamike.

Dy popuj vëllezër.

Dy popuj të vetmuar, vëllezër gjaku . po, kështu është. Kush mund ta kundërshojë ? Në fakt të huajt, pushtuesit politikë dhe historikë, qoftë armik dhe mik, nuk ka mundur ti ndajë. Popujt tanë e dinë, e ndjejnë, e jetojnë. I nderuari Panajotis Canellopoulos e nënvizoi së fundmi duke thënë “ gjak i bollshëm shqiptar rrjedh në venat e grekëve”. Edhe Andrea Papandreu konfirmoi “ Ne grekët jemi shqiptarë” rreth njëzet kryeministra gerkë kanë gjak shqiptarë. Shqiptarët janë shumica dërrmuese e luftëtarve dhe heronjve të 1821 grek. Personalitete supreme të shpirtit grek i përkasin origjinës shqiptare., Nga ana tjetër “gjaku I bollshëm” grek rrjedh në venat e shqqqiptarve themi ne. Në luftën për clirimin e Shqipërisë, shumë janë luftëtarë grekë…

Të vetëm dhe të dashurit e së njëjtës nënë, grekë dhe shqiptarët . Kordonin e kërthizës e kanë të përbashkët që i ka gjeneruar. Eshtë e përbashkët sinteza bazike e gjakut të grekëve,

shqiptarve, vllehëve. Bashkë janë pjekur dhe bërë burra në të njëjtat luftra kundër armiqëve, besimeve dhe marshimeve të historisë. Sekuenca shekujsh I kanë ushqyer dhe I kanë rritur në ambicje, ideale, pritjet dhe ëndërat.

Sot asgjë nuk i bashkon

Pa dyshim dy popuj vëllezër, grekët dhe shqiptarët. Por kontraditë e hapur, e vërtetë e helmuar; ditët e vetmisë sonë i numërojmë të ndarë. Edhe pse vëllezër jetojmë të ndarë njëri nga tjetri, të plaçkitur nga propaganda plot iluzione dhe profane. Ndërkohë asgjë nuk na ndau, sot asgjë nuk na bashkon…

Patras, Greqi. 29.02,1984

(kjo analizë e thelluar e Jorgo Maruga është më voluminoze se ky tekst i risjellë këtu, në analizën origjinale, përfshihet një historik shumë planësh I mardhënieve historike Shqipëri-Greqi, momentet kyce, reprociteti, figurat historike dhe ndikimet e tyre)

RRENJA JONE

Nga Aristidh Kola

Rrënjë e fortë arbërore

Kush mund të të presnj ?

Kush mund të të fshehnj?

Kush mund të të pështronj?

Rrënjë e fortë arbërore lulje e fleta meta nxorre

Rrënjë e fortë Arvanite

Rrënjë e burrave të motit

Rrënjë Heraklliut e Akillefit

Rrënjë e Alksandroit dhe Kastriotit

Rrënjë e fortë Arvanite

Nga merr shpirt e meta rrite ?

Rrënjë e fortë shqipëtare

Rrënjë e Bocarit e Bubullimës

Rrënjë e fjalës e besalidhës

Rrënjë e bukurisë dhe trimëresës

Rrënjë e fortë shqipëtare

Nga ajo jetë nuk u bare

Rrënjë e argjendtë të Greqisë

Hiu e pluhuri t’Anatolisë

Të pështroi, të luftoi, nuk të mundi

Nuk të shuajti nga jeta

Rrënjët e argjendtë të Greqisë

Ajo je të Shqipërisë dhe të Arbërisë

Me gur-madhe të keinë pështruar

Thaanë seu buarsh nga jeta

Thanë se u thajte, thanë se vdiqe

Vunë një pemë të hollë në varr

Edhe thanë “kjo ishte nga rrënjë e parë”

Rrënjë e fortë, rrënjë e argjendtë

Hape dhenë e cajte gurin

Dhe ne diell nxorre kurmin

Nxore kllara, nxorre fleta

Bekuar rrënjë e bekuar nga Mëmë-Dhe

Bekuar rrënjë nga Zoti Diell

Bekuar rrënjë me ujin e Detit..

Athinë 1984

19 komente në “DOSSIER: Dy Arvanitas të mëdhenj të Greqisë”

  1. PA EMER says:

    Po rrenjet e partnerit USA ku jane ?! Ne shekullin e 21 -te nuk mund te behet fjale per raca dhe rrenje , sidomos nga vendet e Ballkanit qe per shekuj me rradhe kane qene koloni e te tjereve . Futuni ne rrugen e dijeve per perparim dhe zhvillim . Jemi race njerezore , banore te planetit TOKE ..!

    1. keshtu ndodh says:

      o i pa emer, jemi rrace njerezore , banore te planetit toke, por kemi seicili te veçanten tone qe ne boten e perparuar eshte e saktesuar me ligje te pakundershtueshme deri me sot. Pronesia mbi veten, te drejtat dhe lirite e seicilit, prandaj rruge dijes dhe perparimit nuk eshte shkrirja nen ombrellen e injornces forces se nje shteti te madh, por civilizmi me te veçantat dhe te perbashketat e gjitheseicilit. Pa rrenje thahesh dhe pa rrace humbet ne terr.

  2. Mirian Haka says:

    Respekt per Gjikondin.

  3. Gjorku says:

    Ata qè fati i çoi pèr vite nè Greqi e kanè shumè tè lehtè qè tè shikojnè e kuptojnè lidhjet e forta midis dy popujve. Nè kètè shkrim sot janè tè pèrshkruar mjaftè mirè nga arvanitasit e mèdhenj Jorgo Maruga dhe Aristith Kola. Kjo ngjashmèri midis popujve tanè èshtè baza ku duhet tè mbèshtetet normalizimi i mardhènieve tè dy vendeve tona. Ajo qè ka mbjellur gjithmon urejtjen dhe pèrçarjen èshtè politika dhe veçanèrisht Feja. Politika bèhet edhe e butè , elastike kur pèrfaqèson popullin , por kur ajo ka mbi kokè fenè bèhet e fortè e pa lèmuar e verbèrt si bodrumet e manastireve shekullorè. Kètu qèndron e gjitha e keqja e raporteve tè vèshtira midis dy vendeve Shqipèri dhe Gèrqi ( siç e thonè nga jugu. ) Kèshtu qè shqipètarè tè ndershèm dhe patriotè sado qè Edi me Cipras tè pèrpiqen pèr vendosjen e mardhènieve tè forta midis dy vendeve, kurrè nuk do tè mundin, pa njè konsensus me Janullatosin e me eprorèt e tijè , pèr tu theksuar ” atje ” ku thurren politikat e ortodoksisè dhe jo nè Tiranè !

  4. [email protected] i Epirit says:

    Vëllezërimi midis Greqisë edhe Shqipërisë është vetëm midis bindjeve fetare, pra unë konsiderohem vëlla me një orthodoks Helen, me një shqipkarr muslim anadollak turko çam skam gjë për të ndarë, përveç faktit që është një pushtues i trojeve të mia Epirote, pasi e qelbi vendin me xhamia, kafene turke edhe me kopilla abtyla, hasan, ali. Ta cplash gojën me acid kur përmend Arvanitasit, se ata kanë qënë heronj me ndërgjegje jo si fundërrinat shqipkarr.

    1. L. says:

      Ti nuk ke asnje lidhje me camet anadallok thua ti,por as shqiptaret e Camerise nuk kane lidhje me nje gjakprishur si ti,qe e quan veten helen ,kur mund te jesh shqiptar,as me qenie qe i kane mbushur mendjen vetes se jane qendra e vlerave te planetit.Mbinjeriu-kjo qenie e krijuar nga urrejtja per tjetrin,te ndryshmin,eshte fara qe vazhdon te sjelle kaq probleme ne bote.
      Fodulleku dhe mbivlersimi per perkatesine qe ke zgjedhur ,te ben te barabarte me mendjepjerdhurit e ISIS ,tipik primitiv qe nuk ke lidhje as me fene,as me qyteterimin njerezor,as me njerzillekun minimal.
      Urrejtja qe ke per camet qenka ushqimi yt,por sa per pushtues ,o zot i Epirit,mos je ti.
      Ka mendje te tjera,e fakte,qe e flasin te verteten.Qenie si ty,qe identitetin e krijojne duke urryer tjetrin,po e prishin kete bote.
      Mbaje veten per ortodoks helele sa te duash,por kjo nuk eshte vlere per ty,sa kohe je nje makine e perllogaritur per mllef e urretje patologjike.

    2. King Bardhyl says:

      Normalisht qe nje jevgjit tek vetullsh si puna jote qe eshte bastard dhe nuk di ke shqiptar ka baba, nuk mund te jete vella me camet.

      Ti je vella me jevgjit si puna jote, arumune, jevgj azie, romej e ku te di une cfare bastardesh te tjere.

      Camet myslimane apo hindu, jane vendas ne ato toka, dhe jo bastardet vlleh si puna jote qe villnin xhak kur degjonin emrin e shqiptarit me perpara. Camet jane vendas ne gjak, veshje, kercime, kulture dhe xhamia nuk e ndryshon kete fakt.

      mer vesht o jevg pindi?

  5. undefined says:

    Arvanitasit jane ne Frontin e pare te antishqiptarizmit duam apo jo ne shqiptaret ky eshte nje realitet dhe mjaft me te tille servilizma kundrejt arvanitasve se nuk i hynne pune asnjerit pune legenash qe mohuan dhe mohojn sot e kesaj dite gjuhen gjakun e kombesine tregon mjaft qarte se cfare soji e sorollopi jane

    1. Nemezi says:

      Ke te drejte. Njesoj si çifutet qe ishin Kapò ne kampet naziste dhe ishin me te eger sesa gjermanet vete. Nuk ka egersire me mizore se ata qe i kthejne krahet gjakut te vet, gjuhes se vet e identitetit te vet.

      1. cfar derdellisni o te pafytyre .
        rrace bastardesh e tinzare ,
        qe nuk u bete njiher njerez ne kte bote ,
        skeni asnji skrupull ,
        mashtroni genjeni shpifni , dhe as skuqeni para njerezimit e as zverdheni plehra.
        pER TY EDHE AT ISLAMUTIN LART TEJE .

        Ka vertet nji urrejtje te Arvanitasve me gjithe muslumanet shqiptare ,
        sepse si ortodoxi shqiptare edhe Arvanitasi , Tradhetine e ka gjen me te urryer ne jete ,
        me te cilen nuk bejne kurr konpromise ,me asnji .
        Ata u varne me turqi dhe nuk u dorezuan kurr ,
        as per pare si bene shume shqiptare duke shitur Atdheun e as per
        poste .
        Ktu e ka zanafillen urrejtja si thone edhe ne janine LAB= La te be sen .Tradhetuar Besen.
        Prandaj boll hengret ktu rropsi qe edhe sot jeni gati te tradhetoni per pare cdo njeri ,sepse i tille brume jeni .
        Mir qe i sherbyet 500 atij qe ju shkerdheu faren e ju punoj aren ,
        por beni edhe shpifesin ,rrace e degraduar .
        Ku i ke mesuar ato Histori ti mer halabak ,maloqir ,
        qe Izraletitet kane qene ne krye te Nazisteve ne Kmpet e Perqendrimit
        ptuuuu fare e ndyre ,juve eshte gjynaf me ju qujt njerez .Plehra .
        Ja per kto ju urrejn te gjithe juve funderinave pseudoshqiptare .
        Rrezik jeni ndonji prodhim arabo turk i ktyre 28-viteve

        1. undefined says:

          C’lidhje ka mohimi i gjuhes i gjakut e kombesise me urretjen per “myslimanet” shqiptare more shkerdhate e Anastasit a i kupton gjerat kur i shkruan apo ke probleme me te kuptuarit e shqipes more kolon , arvanitasit jane me antishqiptaret e atij Shteti te pjerdhur dhe kete nuk luan as topi i pelqen apo jo ndonje legeni si puna jote.

  6. Asgjikondi says:

    E lashe qe kur tha popuj me origjine latine! Mbase ai Marugasi i ngrate nuk e dinte se sot ne bote popull me origjine latine nuk ka, por vetem gjuhe neolatine. Origjinen e kane iberike, gale, franke, trakase, dake, helvetike, etj ne Evrope. Ose spanjolle apo portugeze, te perzier me indigjenet e Amerikes Qendrore apo Vetiore dhe sklleverit e Afrikes.
    Po budallalleqet e Asgjikondit ju i botoni pa dogane. Keni ndonje kontrate me te, qe per 5 artikuj te mykur e pa asnje vlere aktuale qe ju i botoni ajo ju tregon thashethemet e Ps, Lsi, PKSH e bllokut? Apo e kane derguar me pune fizike ke ju qe te riedukohet pas sharjeve qe i beri miqve te saj te dikurshem?

    1. ervin says:

      ti e ke me Jorgo Marugen helmuar nga greket si nje shqiptar i madh apo me Gjikondin qe solli punimin e tij.

  7. usa11 says:

    Arnanitasit jan ne frontin e pare te antishqiptarizmit ku bazohesh ti o i pa lexuar !?. Ajo gje nuk ndodhi nje dite keshtu kote pore pas mohimit te gjuhes dhe te indetitetit te tyre , diku aty nga viti 1850 greqia ishte nje vend me dy gjuhe greishten dhe arvanishten per ate luftuan arvanitasit per te formuar nje shtet greko_shqiptare . Para rilindjesh shiptare greket nuk kishin as’nje problem me camet apo arvanitasit ato filluan kur u rizhgjua indetitet shqiptare brenda tyreve. Greket jane te pa bese te hane nga brenda prandaj edhe ne greqi ne ditet e sotem hiqen si patriot turke-faret, vllehe-faret, sllavo-faret dhe shqiptaro-faret ti e di mire zere nga vetja.

  8. usa1 says:

    Arnanitasit jan ne frontin e pare te antishqiptarizmit ku bazohesh ti o i pa lexuar !?. Ajo gje nuk ndodhi nje dite keshtu kote pore pas mohimit te gjuhes dhe te indetitetit te tyre , diku aty nga viti 1850 greqia ishte nje vend me dy gjuhe greishten dhe arvanishten per ate luftuan arvanitasit per te formuar nje shtet greko_shqiptare . Para rilindjesh shiptare greket nuk kishin as’nje problem me camet apo arvanitasit ato filluan kur u rizhgjua indetitet shqiptare brenda tyreve. Greket jane te pa bese te hane nga brenda prandaj edhe ne greqi ne ditet e sotem hiqen si patriot turke-faret, vllehe-faret, sllavo-faret dhe shqiptaro-faret ti e di mire zere nga vetja.

  9. g says:

    Greqia eshte e populluar me shqiptare gjakprishur, shumica e tyre INJORANTE qe nuk e dine akoma se MBIEMRAT e tyre jane SHQIPTARE! Ata nuk e dine se ADN-ja e tyre eshte e njejte neq se jo e gjitha ne pjesen me te madhe me te gjithe shqipetaret ne shqiperi, kosove dhe maqedoni.
    Lexoni raportin e meposhtem!
    http://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.1001555#s4

    ” The highest levels of IBD sharing are found in the Albanian-speaking individuals (from Albania and Kosovo), an increase in common ancestry deriving from the last 1,500 years. This suggests that a reasonable proportion of the ancestors of modern-day Albanian speakers (at least those represented in POPRES) are drawn from a relatively small, cohesive population that has persisted for at least the last 1,500 years. These individuals share similar but slightly higher numbers of common ancestors with nearby populations than do individuals in other parts of Europe (see Figure S3), implying that these Albanian speakers have not been a particularly isolated population so much as a small one.
    Furthermore, our Greek and Macedonian samples share much higher numbers of common ancestors with Albanian speakers than with other neighbors, possibly a result of historical migrations, or else perhaps smaller effects of the Slavic expansion in these populations. It is also interesting to note that the sampled Italians share nearly as much IBD with Albanian speakers as with each other. The Albanian language is a Indo-European language without other close relatives [53] that persisted through periods when neighboring languages were strongly influenced by Latin or Greek, suggesting an intriguing link between linguistic and genealogical history in this case.

    Shqiptaret INJORANTE dhe DRITESHKURTER mundesuan krijimin e asaj qe quhet GREQI, luftuan kunder njeri-tjetrit te ndare ne te krishtere dhe myslymane duke e quajtur veten e tyre greke dhe turq dhe sot e quajne veten greke. I moren gjuhen zakonet dhe traditat shqiptare dhe i quajne sot greke… Qe nga fustanella e deri ne gjerat e tjera… toponimet e vendeve, fjalet si LULUDHI, etj…
    A e dini qe NAPOLEON ZERVA ishte shqiptar??? Shqiptar qe masakroi shume shqiptar te tjere…

    Kjo eshte “greqia” e sotme… Me shumice dermuese shqiptare qe jane humbur identitetin e tyre dhe e quajne veten greke!

  10. Pellazgos says:

    “Nje” verejtje per shkrimin e zonjes Brisida emri i se ciles eshte e skllaves se Agamemnonit dhe Xriiseida e Akilit qe u be shkak per mosmarrjen pjese ne beteje te Akilit.
    Si mund ta kuptojme “Shqipetaret” e medhenj Jorgo Maruga dhe me poshte Jorgos Marudas?
    Se une di qe slaveve nuk jua hiqni ate vicin nga pas edhe kur jane Kosovare apo Malazez.
    Ti thuash Odhiseut Uliks apo Zeusit Jupiter,Omiros Homer,Irakleos Herkul,Kostandinopolit Stamboll Agi Saranda ne Sarande etj.
    Po pse kjo injorance apo falsifikim i historise.
    Ti thuash Uliksit shqipetare eshte sikur ti thuash Omiros Turk, se atje ka lindur,apo Arkimedit Italiane.
    Po pse Jorgo dhe jo Gjergj tamam si Orthodhoksi Skenderbe?
    Vellazeria duket me vepra dhe jo me te ngulur.
    Hiqni nga fjalori zonja Vrisidha rreth 70%te gjuhes Latine nga gluha (glossa) e bukur (buatiful) te “shqipes dhe llafosemi.
    Family
    Mik amiko
    Primavera pranvere
    Fllug flamur
    Meat mish
    Priest prift
    Riza rrenje
    Uoter uje
    Deth vdes
    Baruy varr
    Moskito mushkonje
    Llulludhja lule
    Trianda fila trendafil
    Flloga flake
    Road rruge
    Este eshte
    Interesante interesant
    Battle beteje
    Oniro ender
    Caracter karakter
    Publice publike
    Popola popull
    At-dheu At-aturku babai i turqve dheu i babait
    Sentury shekull
    Sicknes semure
    Army armatim
    Mind mendje
    Spirit shpirt
    Balkony ballkon
    Traitor tradhetare
    Spy spiun
    Addres adres
    Provoke provokoj
    Liberta liri
    Castle keshtjelle
    Odhos udhe
    Sxia hije
    Avgi agim
    Hanger ha
    Mount mal
    Perimene prit
    Qerasi qershi
    Praso pras
    Pusy pidhi
    Kanonizo Kanun vendos
    Spiti shtepi. Etj,etj,etj,etj,etj,

    1. Xha Braho says:

      Ik se te erdhen ilacet o karapidhi. Na thuaj pse greket e quakne veten me emfin e kurves Hflene? Edhe gjuhrn e qujne ste te kurves Hdldn

  11. Iliri says:

    Ka vetem nje gabim dhe ndryshim te madh ne kete histori….

    Shume noe grek, te patken 1/3 jane sperm shqiptari dhe shumica e heronjeve te revolucionit ortodoks te 1821 ishin shqiptar ortodokse, por nga ana tjeter nuk ka pas qofte edhe ” 1 grek” qe te luftonin per pavaresine e shqiperise, por perkundrazi….

    noe greket i lidh me shqiptaret, gjaku i tyre shqiptar qe kane nder vena…

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email nuk do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme shënohen *

Lini një Përgjigje