Ditari që Ajnshtajni shkroi gjatë udhëtimeve zbulon se ai ishte... racist

13 Qershor 2018, 16:03Lifestyle TEMA

Gjeniu më i madh në historinë e njerëzimit mund të ketë racist. Këtë e zbulojnë detaje të gjetura në ditarin që Albert Ajnshtajn ka mbajtur gjatë një udhëtimi në Azi.

I shkruar në tetor 1922 – mars 1923, ditari përshkruan përvojën e Ajshtajnit me popuj të ndryshëm të Azisë. Në Kinë, njeriu që dikur e kishte përshkruar racizmin si “sëmundje e të bardhëve”, i quan kinezët “të zellshëm, të ndyrë e të mpirë”. Ai shkruan se “kinezët nuk ulen në stola ndërsa hanë, por qëndrojnë gjysmë ulur njësoj si europianët kur kryejnë nevojat personale në pyje. E gjithë kjo ndodh në heshtje dhe në mënyrë të qetë. Edhe fëmijët janë të pashpirt dhe duken të mpirë”.

Pasi flet për “bollëkun e pasardhësve” dhe “pjellorinë e madhe” kineze, ai shprehet në ditar: “Do të ishte për të ardhur keq nëse këta u zënë vendin të gjitha racave të tjera”.

Ekspertët shohin një kontrast të fortë mes asaj që një ikonë e humanizmit si Ajnshtajni thoshte publikisht dhe asaj që mendonte në të vërtetë.

Ze’ev Rosenkranz, redaktor kryesor i projektit “Letrat e Ajnshtajnit” në Institutin e Teknologjisë në Kaliforni, thotë se shkencëtari ishte i sigurt që këto nuk do të publikoheshin asnjëherë.

“Kam kuptuar se pak ndryshime ka mes burrave dhe grave. Por nuk kuptoj çfarë tërheqjeje fatale kanë gratë kineze që i bëjnë burrat të bien në “rrjetë” në mënyrë të tillë që bëhen të paaftë për t’i shpëtuar bekimit me pasardhës”, shkruan më tej Ajnshtajni.

Me japonezët, gjeniu i fizikës duket më pozitiv. “Janë shpirtra të pastër si askush tjetër mes njerëzve. Ky vend duhet dashur dhe admiruar”, shkruan ai dhe shton më tej se “nevojat intelektuale të këtij kombi duken më të vogla se ato artistike. A është prirje natyrore?”.

Në prezantimin e tij, Rosenkranz shkruan se është e rëndësishme të hulumtohet se si një ikonë humaniste si Ajnshtajni – imazhi i së cilit dikur u përdor për një fushatë të UNHCR-së me sloganin “Një çantë me sende personale nuk është e vetmja gjë që një refugjat sjell në vendin e tij të ri. Ajnshtajni ishte një refugjat”- mund të ketë shkruar komente ksenofobe për njerëzit që takoi në udhëtimet e tij.

“Përgjigjja për këtë pyetje në kohët e sotme, kur urrejtja ndaj tjetrit është më e madhe, duket shumë e rëndësishme. Duket sikur Ajnshtajni nganjëherë e kishte shumë të vështirë ta njihte veten përballë të tjerëve”, thotë ai.

“Përgjigja për këtë pyetje duket shumë e rëndësishme në botën e sotme, në të cilën urrejtja e tjetrit është kaq e shfrenuar në shumë vende të botës”, shkruan ai. “Duket sikur edhe Ajnshtajni nganjëherë e kishte shumë të vështirë të njihte veten përballë të tjerëve”.(TemA TV)

24 komente në “Ditari që Ajnshtajni shkroi gjatë udhëtimeve zbulon se ai ishte… racist”

  1. H says:

    Ato që ka shkruajtur janë përshtypje mbi zakonet e kinezeve dhe eshte e vërtetë që ishin te pappastee. Edhe konstatimi per japonezet eshte i sakte( nga eksperienca personale). Ai eshte mendja me e ndritur e të gjitha koherave dhe askush nuk mund te guzoje ta gjykojë.

    1. #Gopisti i NSHRAK-ut says:


      Peshku në det
      e ju në zjarr vini tiganin
      duhet të jetosh me kinezët
      që të komentosh Ajnshtajnin!

    2. toni says:

      Pershkrim perfekt, kam eksperjence personale ne pune me koleg kinez dhe shumica jane te mpire dhe pashpirt.

  2. Futja kot says:

    Kur u be olimpjada e Pekinit,qeveria kineze kishte probleme me njerzit qe peshtynin ne toke. Mos valle edhe kinezet jane raciste me kinezet?

  3. Dan says:

    Eshte ne natyren e njeriut te beje komente te tilla dhe te gjithe pa perjashtim e kemi racizmin ne gen. Nese ti ben nje koment per nje popull apo individ tjeter qe eshte me ndryshe nga ti a nuk eshte racizem?! Nese ti ben komente per kulturen fizionomine apo sesi flasin kultura te ndryshme apo edhe nje komshi apo shok pune apo kudo qe i shikon dhe ndeshesh me ta perdite a nuk eshte ky racizem?!
    I beni pyetje vetes se kur keni qene ne nje situate te tille dhe nuk keni komentuar me ze te larte apo me zerin e mendjes?
    Jua garantoj une qe ka qene sot apo dje…..
    Lerini hipokrizite dhe pranojeni te gjithe e bejne. Pune eshte te mos kthehet ne urrejtje dhe me keq akoma ne lufte rracash. Te gjitha rracat kane te mirat dhe te keqijat e tyre prandaj ketu qendron me e bukura se ka larmishmeri ne kete boten tone qe sapo vjen e behet me shume fallco…..
    Shijojeni boten o njerez dhe mos e kaloni kufirin apo te beheni sikur keto gjera nuk ndodhin me ju…..

  4. PELASGIAN says:

    cifuti ka qen dhe eshte racist perhere

    Kta ishin tregtaret dhe fitimtaret me te medhenj te tregtise se skllaveve afrikan .

    1. Dan says:

      A nuk eshte pak racist komenti jot Pelasgian kur i referohesh ketij me emrin cifut?! Hahahaha hipokritet vazhdojne komentojne….

      1. jon says:

        Dan. Nqs Pelasgian i nenekupton ato qe thote ka absolutisht te drejte. Eshte detyra jote me fakte ti tregosh te kunderten. Skane qene cifutet tregetaret me te medhenj te skllaverve? Sigurisht qe kane qene. Por duket se ti se di te verteten. E verteta eshte se cifutet ne menyren e jetese dhe fene jane me rracistet ne bote dhe as e mohojne. Ti dhe shume te tjere kane problem me emerin “cifut”. Nje cifut quhet cifut. Cfare duhet te quhet hebre? Jo. Hebrew = Hebrenj dhe Jew= Cifut. Jane dy gjera te ndryshme. Problemi yt eshte se ne fjalorin shqip emeri cifut eshte perdorur dhe nenekupton e nje njeriu te keq. Pra kejo tregon se cifutet si ne Shqiperi dhe ne cdo vend te botes kane lene emer te keq. Une e di arsyen. Ti gjeje vete.

        1. Dan says:

          Ti Jon qenke me rracist se ai tjetri….. me tregon historine duke mos ditur te tashmen…….

          1. jon says:

            S’kam ndermend te te ofendoj, por ti me te vertete je njeri me koke posht dhe kembe lart. E pranon dhe vete injorancen, per te gjithe ta shikojne. E tashmja mesohet duke ditur te kaluaren jo anasjelltas.

    2. Popull says:

      ke te drejte. Ainshtaini ben pjese ne eliten e cifuteve, asnjehere nuk e perjashtoi veten nga ata. Edhe teoria e tij eshte pjese e groteskut qe fillon me Kopernikun, Galileon, Keplerin, Newtonin etj. mbi gravitetin, nje teori boshe pa pike kuptimi.

      1. Populli (p..lli) i sat eme says:

        Ore ti qe ke zgjedhur emrin Popull per kete koment te shpifur, O shtaze largphu nga komentet se injoranca eshte semundje ngjitese dhe po e perhap me tej. Mjere populli shqiptar qe ka kokrra si ti ne mes. O hajvan, po meqe s te pelqen teoria e Galileut, Njutonit, Keplerit dhe Ajshtajnit mos hyp ne biçiklete, ne tren, automobil, mos bej rezonance magnetike se te gjitha keto mbi ligjet e mekanikes se Galileut, apo Njutonit dhe fiziken e tyre bazohen. Derr! Flet per paradokse nje mjeran si puna jote. Paradoksi eshte qe kur libde ti te prene kerthizen e jo koqet, qe te mos shtohesh e na lesh.mbrapa bastarde patru si veten

      2. Hija says:

        Idiot. Meqe s te bind graviteti shko dhe perplasja ne sy. Gjej nje ndertese te larte a maje mali, kodre, shkembi, lisi ure apo pusi dhe hidhu poshte. Meqe s ta mbush mendjen graviteti mos na çaj koken ne se rendon me kot ke arkivi i komentave.
        Amanet! Sonte mos e lej pa bere. Keshtu neser do na gjeje nje dite me e mire

      3. jon says:

        Jo vetem kaqe , por edhe kopjac. Teoria E=mc2 eshte e kopuar nga Olinto De Pretto qe e shpiku i pari me 1903 dhe 40 vite me von per cudia midia ja dha Ainshtainit.

  5. moni says:

    Kush i njeh kinezet e kupton qe ka thene disa te verteta. Nese te thuash te verteten eshte nje gje e keqe atehere le te themi qe e kishte gabim. Kinezet kur i sheh te kujtojne shume minjte, me koken ulur vazhdojne punen e tyre pa u perzjere me ata qe i rrethojne. Te krijohet pershtypja qe jane njerez te mire qe shohin hallin e tyre. Por pikerisht ne ate moment jane duke ta futur tinezisht. Thuaji c’te duash ata do te pergjigjen « sei » « sei » pra « po po » por nderkohe ne koke jane duke thene « jo jo ».

  6. Professor says:

    S ka rracizem.
    Nese do ishte kundra rraces s verdh s do vlersonte japonest.
    Esht thjesht qendrim kritik kunder kulturave antikultur.
    Kemi qendrim etiko moral. Dhe jo gjenetik.

  7. alphade says:

    Shenim: Kush me shume e kush me pak te gjithe popujt e botes jane raciste.
    Vecse dallim qendron ne faktin qe ca e deklarojne hapur,te tjeret kamuflohen
    me fjale antiraciste dhe me vepra me raciste se racistet e hapur. Aishtain,si
    qenje njerezore e ketij pkaneti nuk mund te bente nje perjashtim. Gjenialite-
    ti i tij ne lartesine e kohes qe Ai jetoi dhe duke patur parasysh permasat e fa-
    mes se tij domosdo do te mbante publikisht nje qendrim “antiracist” dhe se
    fund me gjeni nje cifut qe nuk eshte racist ,bile Bibla e teegon qartesisht se
    “Cifutet jane te perzgjedhurit e Zotit dhe se Izraeli eshte “Toka e Premtuar” .
    Me qarte se sa kaq nuk mund te kerkosh racizem kaq te paster.

    1. Sit back and relaks■●▪ says:

      Po mer po Toka e Premtuar, po ce do qe toka e premtuar qelloi shkretetire pa asnje burim uji dhe nafte. Shume cifut eshte treguar zoti me cifutet. Toka e Premtuar per cifutet eshte Amerika, pa Ameriken dhe cifutet e Amerikes izraeli pjerdh.

    2. Sit back and relaks■●▪ says:

      Po mer po Toka e Premtuar, po ce do qe toka e premtuar qelloi shkretetire pa asnje burim uji dhe nafte. Shume cifut eshte treguar zoti me cifutet. Toka e Premtuar per cifutet eshte Amerika, pa Ameriken dhe cifutet e Amerikes izraeli pjerdh..

  8. Lee lee says:

    Kote a mund te pyes dicka se ndoshta me sqaroni.Ne greqi 30%e Agimit te art jane shqipetar Ekuacion i cuditshem apo normale

  9. Lara says:

    Toka e premtuar eshte truri i tyre,
    ZOTI U PREMTOI TOKEN DHE ATA E BENE PARAJSE

    1. Toni says:

      Fajdexhit me te medhej te Botes. Fajdet, nena dhe baba i te gjithe poshtersive Boterore.Pergjegjese per Holokauste ne cdo cep te Botes (duke perfshire edhe trojet Shqiptare).

  10. AM says:

    Shqiptaret jane rracist. Jane bere rracist sepse kane pesuar rracizmin nga popujt rretherrotull sidomos pas renjes se perandorise e qoftelargut nga stambolli. Edhe keshtu ,rracizmi eshte njefare nevroze qe zhvillohet sidomos tek ata qe e pesojne rracizmin. Edhe anjshtajni e ka ngrene nevrozen ne tru e ka filluar te rrjedhe. I ka rene truri ne ndonje vrime te zeze edhe eshte pjerdhur. Cdo popull ka traditat e veta qe mund ti duken te cuditshme nje populli tjeter. Shumellojshmeria s’eshte arsye as per te patur frike as per te urryer askend. Ajo eshte cilesi e njeriut. Njatjeta albanezer

  11. Kopshtari says:

    Çdo njeri ka paragjykimet e veta qe i lehtesojne kuptimin e nje bote komplekse si jona. Çdo njeri e gjykon boten dhe te tjeret bazuar ne kulturen qe e ka formuar dhe ne pervojen e tij personale. Nuk ka dhe nuk mund te ket njerez teresisht objektiv. Eshte budallallek qe subjektivitetin natyral te nje individi ne gjykimin e botes dhe te njerezve, ta quash racizem apo ta konsiderosh si te till.
    Per mua racizmi nuk ka te bej me gjykimin, simpatite dhe antipatite njerezore ndaj te tjerve, por me mendimin qe nje qenie njerezore ka me pak vlere dhe rrjedhimisht duhet te ket me pak te drejta se nje tjeter.

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email nuk do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme shënohen *

Lini një Përgjigje