Në mbrojtje të Parkut Kombëtar të Zagories, kësaj perle të turizmit në Shqipërinë ka dalë Forumi për Mbrojtjen e Trashëgimise Kulturore, i cili ka kërkuar ndërhyrjen e menjëhershme të qeverisë për të evituar ndërhyrjen e kompanive të kërkimit të naftës.
Keshtu, ditën e sotme ky forum inicioi në ambientet e Akademisë së Shkencave një tryezë diskutimi me pjesëmarrjen e intelektualëve, zërave publikë dhe aktivistëve vendorë, me shqetësimin e përbashkët për mbrojtjen e Parkut Kombëtar të Zagorisë.
Forumi falenderon të gjithë pjesëmarrësit për prezencën dhe propozimet e ngritura në lidhje me rrezikun që mund t’i kanoset trashëgimisë dhe potencialit të zhvillimit turistik të kësaj zone nga kërkimet për naftë nga një kompani e huaj.
Pjesëmarrësit në këtë takim kërkuan ndërhyrjen e Këshillit të Ministrave dhe institucioneve të tjera përgjegjëse për të ndalur çdo marrëveshje kontraktuale apo projekt të mundshëm, që mund të dëmtoje potencialet e zhvillimit të kësaj zone.
Më konkretisht:
-Zona e Zagorisë është shpallur në vitin 2018 nga Këshilli i Ministrave “Park kombëtar”, për vlerat e veçanta natyrore që mbart, si dhe “Zonë me përparësi për zhvillimin e turizmit”, për shkak të vlerave të trashëgimisë kulturore dhe natyrore. Operacionet e kërkimit të naftës dhe cdo aktivitet tjetër industrial në këtë zonë përbën rrezikimin e këtyre vlerave të mbrojtura. Është e nevojshme që të zbatohen këto detyrime që rrjedhin nga statuti i vecantë i kësaj zone përpara se të merret cdo hap i mëtejshëm për kërkime apo investime industriale.
-Zona e Zagorisë është një nga rajonet më të populluara në Shqipëri me trashëgiminë bizantine (kisha, ura dhe site arkeologjike), të cilat përbëjnë një potencial të mëtejshëm për zhvillimin e qëndrueshëm turistik të zonës me interes për ekonominë lokale dhe në respekt të mbrojtjes të pasurisë natyrore kombëtare. Eksperienca e deritanishme e investimeve të tilla në industrinë e naftës (si ai në zonën e Delvinës) kanë dëmtuar rëndë burimet natyrore të zonës dhe nuk kanë sjellë asnjë përfitim ekonomik si për buxhetin publik ashtu edhe për banorët.
-Në respekt të të gjitha konventave ndërkombëtare dhe legjislacionit në fuqi për konsultimet publike, dëgjesat që po zhvillohen me banorët e zonës së Zagorisë, duhet të sigurojnë të gjitha elementët e nevojshëm të njoftimit në kohë të banorëve, transparences të informacionit dhe kostove të projektit si dhe të organizohen në vende publike. U kërkohet gjithashtu të zgjedhurve vendore si dhe qytetarëve që të jenë sa më të ndërgjegjësuar dhe të angazhuar në mbrojtjen e vlerave të zonës së tyre.
Pjesëmarrësit i bëjnë thirrje Këshillit të Ministrave, vecanërisht ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit, Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, ministrisë së Kulturës dhe Agjencisë së Zonave të Mbrojtura, që të rishikojnë termat e kontratës dhe çdo marrëveshje të mëtejshme që kërcënon zonën e mbrojtur të Parkut Kombëtar të Zagorisë.
Pjesëmarrës në takim:
Neritan Ceka – Arkeolog
Apollon Bace – Arkeolog
Besnik Aliaj – Urbanist
Vasil S. Tole – Studiues
Arben Bicoku – Arkitekt
Gjergj Bojaxhi – Aktivist
Afrim Krasniqi – Kërkues
Mero Baze – Gazetar
Anila Basha – Gazetar
Erjon Tase – Gazetar
Dritan Shutina – Urbanist
Andon Pango – Kryetar i Shoqatës Zagoria
Xhemal Mato – Ambjentalist
Lavdosh Ferruni – Ambjentalist
Taulant Bino – Biolog
Fation Plaku – Aktivist
Beti Njuma – Gazetare
Edlira Gjoni – Gazetare
Rudina Toto – Ambjentaliste
Aida Ciro – Aktiviste
Jani Ziso – President i Federates se Alpinisteve
Spiro Nika – Studiues
Perla natyrore _ Zagoria
Kesaj panorame do t’i shtoja dy mjedise specifike jo vetem turistike , por me vlera te medha shendetesore dhe shkencore . Prone e Zagories eshte fusha dhe mali I Cajupit . Gati 8oom. mbi nivelin e detit shtrihet nje livadh natyrore , gati 100 Ha . Eshte rrethuar me male , ku maja me e larte eshte Cajupi ( mal ) . Fusha Cajup , mali dhe kurora , qe e rrethon , krijon nje mikroklime , qe ne menyre natyrore sheron shume semundje . Mjeku I famshem gjirokastrit , Thoma Zhusti paciente me semundje te frymarries , I dergonte ne Cajup dhe ktheheshin te sheruar . Ngritja e nje e me shume sanatoriomeve ne Cajup o te krijonte nje mundesi efektive , ne zhvillimin shendetesor . Mbi fshatrat e Zagories shtrihet pllaja e Biseit , nje monument natyrore I vecante ne Shqiperi . Nuk ka te dyte , per nga bimesia , ( besoj mbi 10 mije te pa studjuara ) . Jane bime , qe gjat vegjetacionit , ndryshojne perberien kimike , ne raport me zgjatjen e kohes me diell . Pa bere fjale , qe Bisei eshte kullote e pa fund , per dhen; nje pasuri e pa cfrytezuar teresisht nga vendesit , qe kane e migruar Me pak fjale , pas vargmalit Shendelli -Bureto gjeneron nje krahine me vlera polivalente , qe quhet Zagori ( pas mali ) kete perle natyrore , te mos ua leme , arinjve , sic ka ndodhur deri me sot . Nuk fola , per kulturen jetesore , qe gezojne banoret . Zgalem
Uroj qe forumit t’i shkoje fjala. Uroj edhe me shume qe qeveria te konsideroje vlerat shpirterore, etj dhe jo vetem perfitimet financiare.
Ti dali llumi siper zagorise
ashtu si parkut te valbones
ku ishin keta karafila kur beheshin digat ne valbone e kur rama na thoshte skemi cbejme?
Natyrisht e imja eshte ironi…
por keta palaco qe bejne sikur u djeg per zagorine do i fusja ne pusin e pare sepse prishja e territorit dhemb njelloj si ne valbone ,golem,zagori e gjetke