Te fundit
Tragjedia e arkitektit Maks Velo, që u spiunua nga vjehrra
1 Shtator 2023, 10:12Dossier
TEMA
Më 31 gusht 1935, lindi në Paris piktori, studiuesi, arkitekti dhe shkrimtari Maks Velo.
Fëmijërinë do ta kalonte në Korçë. Me të mbaruar gjimnazin, Maksi nisi studimet në degën e Inxhinierisë së Ndërtimit, pranë Institutit Politeknik. Më pas u specializua për arkitekturë. Në vitin 1960 ka marrë pjesë në projektimin e parë që u bë në Tiranë dhe më pas ka punuar pranë byrosë së projektimit të kryeqytetit. Vitet ‘78-‘79 ishin më të vështirët të jetës së tij, pasi u arrestua dhe u dënua me 10 vite burg.
Ai ka vuajtur dënimin në burgje gjatë regjimit komunist dhe një pjesë e krijimtarisë së tij i është dedikuar dimensionit të lirisë në diktaturë. Gjatë viteve të fundit ka marrë pjesë gjallërisht në debatet për menaxhimin e hapësirës publike përmes artikujve publicistikë dhe aktiviteteve të tjera. Velo është autor i një sërë botimesh si “Kokëqethja”, “Palltoja e burgut”, “Thesi i burgut”, “Paralele për arkitekturën”, “Kohë antishenjë”, “Betonizimi i demokracisë”, “Hetimi”, “Spaçi”, “Jeta ime në figura”, “Klubi Karavasta” “Përkthyesi”, “Jetë paralele” etj. Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave sjell material mbi diskutimet në mbledhjen e organizatës së Lidhjes së Shkrimtarëve, ku flitet për Maks Velon.
Historia
Historia e jetës së Maks Velos, arkitekti që u nda nga jeta më 7 maj 2020, është ndoshta një simbol se si funksiononte komunizmi duke shkatërruar shoqërinë deri në bërthamën më të fortë e të shenjtë, atë të familjes. I denoncuar nga ish-gruaja dhe miqtë e tij, ai u arrestua dhe përfundoi në burg dhe iu shkatërruan më shumë se 200 vepra arti nga regjimi diktatorial. Në një nga rrëfimet e tij në media pas viteve ’90, ai ka rrëfyer se u njoh dhe u dashurua me një vajzë, që vetëm pas martesës do të zbulonte se ishte agjente e Sigurimit të Shtetit dhe faktori kryesor në dënimin e tij 10-vjeçar.
Shumë vite më vonë, ai do të lexonte dhe dëshminë e njeriut më të afërt të tij që e çoi drejt arrestimit. Dosja, ka një numër të madh dokumentesh sekrete dhe jo sekrete –aktakuza, ekspertiza, procesverbale të marrjeve në pyetje nga hetues dhe vendime të gjykatës. Maksi e dispononte pjesën më të madhe qysh nga koha e hetuesisë dhe i pati me vete gjatë gjithë kohës së burgut – kalvar, i cili nisi më 14 tetor të vitit 1978. Materialet e arkivit të Sigurimit nuk i kishte e as nuk ishte në dijeni, derisa aplikoi pranë Autoritetit të Informimit mbi Dosjet e Sigurimit të Shtetit për ta marrë të plotë dosjen e tij. Maksi do të mësonte gjëra që nuk i kishte ditur më parë për dramën e jetës së tij.
Për të vjehrrën, austriakja Gertrudë Buheckes që ishte një nga ato gra të huaja, të cilat u martuan me burra shqiptarë dhe mbetën brenda kufijve gjatë regjimit komunist, Maks Velo ishte borgjez.
Po ashtu, do ta cilësonin edhe dhjetëra bashkëpunëtorë të Sigurimit dhe denoncues të Velos. Në denoncimin e vjehrrës në Sigurimin e Shtetit do të shkruhej: “Sot në datën 4.7.‘75 pata një bisedë në prezencë të punonjësit operativ Gëzim Bejko, me qytetaren Gertrudë Buheckës që banon në rrugën ‘Bajram Curri’ 36/4. Ap.10.
Kjo është e vjehrra e Maks Velos që ndiqet nga ana jonë nën p. Paraprak për Agjitacion propagandë. Gertrudë u ankua për dhëndrin e saj si dhe për të bijën, se ata e trajtojnë shumë keq, bile edhe e rrahin. Gertrudë është me kombësi austriake. Ajo duke qarë fliste me një urrejtje të thellë për Maksin dhe familjen etij. Për Maksin ajo thotë se është një njeri hipokrit, egoist, për familjen e tij, ajo është familje aristokrate.
Më ka qëlluar, tha ajo, në ndonjë rast kur kam shkuar në shtëpinë e tyre dhe kam dëgjuar fjalë e së ëmës së Maksit, e cila më thoshte se Maksi im është rritur me çokollata, se ai ka lindur në Paris etj.
Vajza ime, vazhdon më poshtë Gertrudë, qysh se është martuar, nuk ka sjellë asnjë lek në shtëpi, bile dhe tani që ka lindur djalë. Ai është një tip psikopati dhe shumë i ulët në karakter. Tani ka dy ose tre muaj që sjellë vajzën në shtëpi me gjithë djalin, dhe nuk interesohet fare për ta. Do që ta ndajë time bijë, por nuk do që ta padisë në gjyq. Me një fjalë, Maksi është një tip borgjezi që unë nuk gjej fjalë t jua shpjegoj karakterin e tij.
Tani ai më quan mua spiune se kam dorëzuar dy librat e tij, në degën e brendshme, që kanë përmbajtje jo të mira. Unë në të vërtetë kam shpënë dy libra në lidhjen e shkrimtarëve, që më janë dukur jo të mirë dhe jo në degën e brendshme. Nuk di kush mund t’i ketë thënë Maksit për këto. Bile edhe ime bijë po më thotë që po që se do i ndodhe gjë Maksit, dije se kam për të zhdukur.
Ime bijë bile më ka goditur mua, ajo është bërë si e lojtur mendsh. Në këtë gjendje atë e solli Maks Velo. Vajza ka rënë në një pesimizëm kaq të madh sa më ha meraku se mos ajo për shkak të Maksit mos kalon në vetëvrasje. Dua që ta bind që ajo të shtrohet në spital, por ajo nuk më bindet mua. I them që ta ndjek Maksin, por ajo përsëri nuk pranon”. (Panorama)
20 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Nje sharlatan dhe i çakerdisur qe i vinte keq se pse kishe ne deje te tij gjak shqiptar. Keshtu u deklaronte francezeve ne nje takim ne qytetin e Bordose te organizuar nga shoqata France shqiperi. Ti genjen dhe nuk eshte shqiperia kjo qe po na prezanton sot ti. Ne kemi qene disa here atje i thane francezet. Ti e sheh dhqiperine te zeze... Braktisen dhe takimin dhe e l
E keqja banon në zemrën e shqiptarit, si dje ashtu edhe sot. Krimet dhe pushkatimet e mijerave të pafajshem, atdhetare, intelektualë, fisnikë dhe iluministe, do jenë mallkimi per shoqerine shqiptare. Në fakt sot ajo shoqëri ka rënë në dorë të horrit, hajdutit, kriminelit, të korruptuarit, injorantit, etj ,etj. Ngushellimi i mjerë i z . Velo ishte se arriti të dalle sakatosur por gjallë nga Ferri kriminal. Të tjerët JO.
Ore ti me k si k*ri na sill mdonje shembull per te vratet e internuarit, mos na thuaj traplleqet e institutit te hajdutit gon tufa. Jeni bere te gjithe si papagalli
Velo ishte nje bastard Antishqiptar i terbuar . Eshte turp te flasesh per kete krimb qe ishte armik i kombit te tij Ja ka bere mire vjerra qe e ka spiunuar kete reptil
Maksit per burgun nuk ja kishte fajin vjehrra, por bytha e tij...
Mirë .ore mirëatë dhe ata që se dinin e mësuan(kamëse35 vjet).SHTROHET PYETIA; po ne sot ç'farë po bëjmë?.A e dini po vrasim dhe spiunojmë Atdheun dhe veten.Patrioti
Ciliod do qofte nga juve plehrat qe i dilni kundra nje njeriu te pafajshem,ju uroje qe shetitjet e Jetes ti keni ( Spital-farmaci-dhe fundin ne Qiell duke lozur Domino ) Plehra ! jeni pa aspak ndjenja njerezore perseciln qe ka vuajtur ... mua sme me lidhe gje me te ndjerin Maks,, por njeriu duhet te kete te pakten njerezisht nje Respekt...por per juve plehrat qe i dalin kundra edhe njehere pafshi dite te zeza me rroba te zeza..
Ciliod do qofte nga juve plehrat qe i dilni kundra nje njeriu te pafajshem,ju uroje qe shetitjet e Jetes ti keni ( Spital-farmaci-dhe fundin ne Qiell duke lozur Domino ) Plehra ! jeni pa aspak ndjenja njerezore perseciln qe ka vuajtur ... mua sme me lidhe gje me te ndjerin Maks,, por njeriu duhet te kete te pakten njerezisht nje Respekt...por per juve plehrat qe i dalin kundra edhe njehere pafshi dite te zeza me rroba te zeza..
Ciliod do qofte nga juve plehrat qe i dilni kundra nje njeriu te pafajshem,ju uroje qe shetitjet e Jetes ti keni ( Spital-farmaci-dhe fundin ne Qiell duke lozur Domino ) Plehra ! jeni pa aspak ndjenja njerezore perseciln qe ka vuajtur ... mua sme me lidhe gje me te ndjerin Maks,, por njeriu duhet te kete te pakten njerezisht nje Respekt...por per juve plehrat qe i dalin kundra edhe njehere pafshi dite te zeza me rroba te zeza..
Ciliod do qofte nga juve plehrat qe i dilni kundra nje njeriu te pafajshem,ju uroje qe shetitjet e Jetes ti keni ( Spital-farmaci-dhe fundin ne Qiell duke lozur Domino ) Plehra ! jeni pa aspak ndjenja njerezore perseciln qe ka vuajtur ... mua sme me lidhe gje me te ndjerin Maks,, por njeriu duhet te kete te pakten njerezisht nje Respekt...por per juve plehrat qe i dalin kundra edhe njehere pafshi dite te zeza me rroba te zeza..
Ciliod do qofte nga juve plehrat qe i dilni kundra nje njeriu te pafajshem,ju uroje qe shetitjet e Jetes ti keni ( Spital-farmaci-dhe fundin ne Qiell duke lozur Domino ) Plehra ! jeni pa aspak ndjenja njerezore perseciln qe ka vuajtur ... mua sme me lidhe gje me te ndjerin Maks,, por njeriu duhet te kete te pakten njerezisht nje Respekt...por per juve plehrat qe i dalin kundra edhe njehere pafshi dite te zeza me rroba te zeza..
Ik ti or legen shkerdhat muti. Ky Maks Velo ishte nje fytyre e poshter qe jo vetem fliste kunder Shqiperise dhe shante shqiptaret kudo qe shkonte neper Bote. Por ky bastard justifikonte edhe krimet qe benin Serbet dheSllavo Maqedonsit kunder Shqiptareve ne ato troje. Ky nuk kishte as ndjenjen me minimale te humanizmit dhe justifikonte krimet monstruoze te Sllavo-maqedonsve kunder Shqitpareve atje Maks Velo ishte fytyra me e ndyre e Tiranes , nje akrep i vertete anti-Shqiptar. DoZoti tani digjet ne ferr per ligesite e tij anti-Shqiptare.
Ho i nderuar me kete Nike ? ( Raimond Vlonjati ! ha ke pake meshire ha ske ! ha ke ndjenja per secilin qe ka vuajtur ! por ha nuk e shikon cfare ndjenjash kane ligjet Demokratike ! Tolerant ku te gjithe Kriminelet e ish kohes te Komunizmit jane te lire ! po vdesin te lire pa ju futur asnje gjembe ne kembe ! Mos e prishe zemren ! mos u fute ne gjyna me te gjallet dhe me te vdekurit e shume vuajtur ! shijo jeten dhe kujdesu per Familien te te uroje shendet e lumnturi..Por do te lutesha dhe njehere ! mos u fute ne gjana me te tjeret.. Se Zoti nese beson ! nuk haron dhe pse duhesh te vuash edhe ti ! qe sta uron njeri ! beju zemer bardhe dhe dashamires ..Urime cfare te them..
Ka patur shume familje korçare qe kane kujtuar se ajo shprehja per Korçen nje Paris i vogel eshte e vertete dhe mbaheshin me te madh.Une besoj se plaka ka patur te drejte per dhenderin,se ai me te vertete ke qene talent ,por nuk ka qene ,per familje
Psikollogjia e tij Korcare, e te mbajturit me te madh, i ka ngrene koken. Pastaj kush e spiunoi, kush e burgosi, kjo eshte ceshtje teknike. Jane te vjetra kontradiktat midis krushqve, aq me teper qe familja e vajzes nuk duhet te nderhynte ne familjen e dhendrrit, sepse cifti nuk jetonte vetem. Pra vjehrra e tij ka kaluar kufirin, xhelozia e saj dhe egoizmi e cuan ne hakmarrje ekstreme. Ai ndiqej nga Pushteti per pordhet e tij. Sa per idete e avancuara apo borgjeze, nuk te bente gje shteti, deri ne momentin qe ti filloje dhe beje hapur karshillek Pushtetit me denglat e tua. Ceshtja e Maks Velos eshte nje perzjerje e Maks Velose qe u kruajt me pushtetin, dhe vjehrres qe kerkonte kontrollin e vajzes mbasi ishte martuar.
A qeshte ndonjehere ai njeri?Mund te kete qene cfare te doje por ai vetem vehten kishte shok.Keto kush e burgosi apo denoncoje pak rendesi kane tani ne kete vend.Ketu tjetri behet grek si pa te keq dhe nje shtet i tere heq kusure do merren tani dhe me vjehren e Maksit.
Secili qofte nese deshiron nje Jete te qehet,, flase persecilin Qytetare psh nga e gjithe Bota...shoku i vetes eshte shoku me i mire vetja... dhe me Miq me te Huaj qe se flasin gjune tende.. ! Atehere do te Jetoshe pa shqetesime dhe do jeshe gjithmone i kenaqur..Sapo te beshe shoke njerezit qe te flasin gjuhen tende.....ke pjerdhur se Xhelozia ! Injoranca eshte kudo ... Hajd tani shkoni dhe pushoni dhe punoni forte....se ngelet tere diten ne Internet !
Asgje nuk kuptova se edhe plot gabime ortografike shtremberojne kuptimin.Me i drejteperdrejte shoku me thjesht ska pse ben gjithe kete ligjerate per nje mendim personal.Ne qoftese ti nuk ke shoke dhe miq atehere kot qe rron.
Trapi kam shoke e Miqe sa te duash por jo nga ata qe flasin Gjuhen shqipe...Futja nje Caje ri dhe beje shoke e MIq me gjuhen shqipe se do gjeshe "Parajsen " Gropen e kam fjalen..
Shume njerez atehere per te mbyllur skandale dhe per te mbrojtur familjet ju shtohej neni per agjicasion e propagand. Ishte nje menyre ne ate kohe qe skandalet seksuale, perverse dhe inceste te mbylleshin nen ze.