Te fundit
A mund t'i mbijetojë Evropa një mandati të dytë të Donald Trump-it
30 Shtator 2023, 21:50Bota
TEMA
Është diçka që mendja evropiane nuk arrin ta kuptojë plotësisht: Në nëntor 2024, Donald Trump mund të kthehet në Shtëpinë e Bardhë.
Është një skenar makthi për evropianët që vuajtën barrën e antagonizmit të ish-presidentit të SHBA-ve gjatë katër viteve të tij në detyrë dhe shpresonin të mos mendonin më për të.
Fakti që pasardhësi i tij, Joe Biden, doli të ishte një nga presidentët amerikanë më miqësorë me Evropën, ndihmoi në largimin e ndjenjave të këqija të viteve të Trump-it, duke e bërë të gjithën të ndihej si një ëndërr e keqe.
A luajti vërtet Trump me idenë e tërheqjes nga NATO? Ndoshta.
A e quajti ai me të vërtetë Bashkimin Evropian një “armik” dhe Brukselin, selinë e institucioneve të bllokut, një “ferr”? Ndoshta.
Ajo që ka rëndësi është se ai është larguar.
Por ndërsa Biden hyn në vitin e fundit të mandatit të tij të parë, evropianët po detyrohen të përballen me faktin se ai së shpejti mund të jetë jashtë pushtetit dhe se Trump mund të jetë sërish në krye.
Gjatë fundjavës, një sondazh i “ABC” tregoi se Trump kryeson me gati 10 pikë përqindjeje.
Ndërkohë që ai sondazh është kritikuar si një anketim i jashtëzakonshëm, Trump rezulton vazhdimisht më i lartë se kandidatët e tjerë republikanë për president, duke sugjeruar se ai ka të ngjarë të marrë nominimin e partisë.
Nëse fiton zgjedhjet, versioni i Trump-it që merr Evropa ka të ngjarë të jetë shumë më i padiskutueshëm dhe më i egër se ai që ata njihnin.
Kjo, jo vetëm për faktin se ai dontë të largohej nga NATO, por për zotimin e tij të fundit për të arritur një “marrëveshje paqeje” në Ukrainë me presidentin rus, Vladimir Putin, mbi kokat e Ukrainës dhe BE-së.
Disa politikanë evropianë do të donin të shihnin skena të tilla.
Kryeministri hungarez, Viktor Orban, deklaroi në fund të muajit të kaluar se Trump ishte njeriu që mund të “shpëtojë botën perëndimore” duke i dhënë fund luftës në Ukrainë dhe anëtarët e partisë së djathtë të Polonisë thonë se do të ishin të lumtur të shihnin ish-presidentin.
Por pikëpamje të tilla janë një pakicë në Botën e Vjetër, ku ndjenjat mbizotëruese për kthimin e Trump janë frika dhe ankthi.
“Trump është një makth”, tha një diplomat evropian, në mënyrë anonime për prestigjiozen “Politico”.
“Kjo nuk është diçka për të cilën mund të përgatitesh”.
Duke pasur parasysh veprimet, mund të supozohet se liderët evropianë janë duke punuar shumë për një plan në rast se Trump fiton.
Por për aq sa “Politico” zbuloi nga bisedat me afro 22 diplomatë evropianë, ekspertë dhe zyrtarë qeveritarë, asnjë plan i tillë nuk ekziston dhe nuk është në zhvillim e sipër.
“Është një formë e ecjes në gjumë”, tha Ulrich Speck, një analist i politikës së jashtme me qendër në Berlin.
“Ne kemi formën e ecjes në gjumë të presidentit francez Emmanuel Macron, i cili ëndërron autonominë dhe sovranitetin. Ne kemi ecjen në gjumë gjermane, që është mohimi. Dhe më pas ne kemi ecjen në gjumë britanike, që është shkëputje”.
“Por nuk ka asnjë përpjekje reale për të marrë përgjegjësinë për atë që mund të vijë”.
Ekziston një mënyrë në të cilën qëndrimi i evropianëve ndaj Trump-it ka ndryshuar: ata nuk janë më në mohim.
Në fillim të vitit 2016, kur një gazetari të “Politico-s” iu kërkua të bënte xhiron e ambasadave evropiane dhe grupeve të ekspertëve për të pyetur rreth zgjedhjes së Trump, disa zyrtarë shpjeguan me mendjemadhësi se kjo pyetje nuk ia vlente sepse ai nuk kishte asnjë shans.
“Evropa duhet të jetë e gatshme të përballet me çdo situatë që lidhet me rezultatet e zgjedhjeve në SHBA”, tha ish-presidenti francez, François Hollande.
“Në një demokraci, ekziston gjithmonë rreziku që mund të zgjidhet kandidati më i keq”, shtoi ai.
“Populli vendos. Trump ka qenë president. Ai mund të bëhet sërish president, edhe nëse sot përballet me shumë telashe ligjore. Ajo për të cilën duhet të përgatitemi është distancimi i Shteteve të Bashkuara nga çështjet evropiane dhe shpërbërja e mundshme e aleancës transatlantike”.
Disa diplomatë evropianë dhanë të njëjtën notë të realizmit stoik.
“Është gjithnjë e më shumë në mendjet e njerëzve. Ne duhet të planifikojmë për çdo eventualitet dhe të shmangim situatën në vitin 2016, ku ishim të papërgatitur si për Brexit, ashtu edhe për Trump”, tha një diplomat i dytë evropian.
I pyetur nëse një presidencë e dytë Trump do të ishte ndryshe nga e para, diplomati i dytë tha se Evropa duhet të përgatitet për më të keqen.
Shqetësimin i shtohet ndjenja se një Trump i rizgjedhur mund të ndihet i pathyeshëm.
Ish-presidenti është fajësuar dy herë dhe përballet me disa padi penale, duke përfshirë një për mohimin e rezultateve të zgjedhjeve të vitit 2020.
Nëse asnjë nga këto nuk e pengon atë të marrë detyrën, argumentuan disa zyrtarë evropianë, pse duhet të ndjejë kufizime në sjelljen e tij?
Perspektiva e kthimit të Trump është veçanërisht shqetësuese për Gjermaninë, një objektiv i shpeshtë i sulmeve të tij.
Pasi u kapën plotësisht i papërgatitur për zgjedhjen e tij në 2016-n, politikanët gjermanë janë të etur për të mos përsëritur të njëjtin gabim – prandaj ministrja e Jashtme, Annalena Baerbock, u takua me guvernatorin republikan, Greg Abbott.
Megjithatë, Norbert Röttgen është pesimist për gatishmërinë e qeverisë së tij.
Anëtari i lartë i parlamentit gjerman, i cili ka shumë ndikim në politikën e jashtme në vendin e tij, tha se nuk kishte pritur që Trump të fitonte në vitin 2016.
Mungesa e gatishmërisë e bëri veçanërisht të rëndësishme që Berlini të planifikonte kthimin e Trump.
“Qeveria është në procesin e përsëritjes së këtij gabimi”.
Për t’u përgatitur për kthimin e Trump, Röttgen tha se Qeveria federale gjermane duhet të bashkëpunojë urgjentisht me partnerët e saj evropianë për të zhvilluar një politikë të pavarur të mbrojtjes.
Qeveritë e tjera evropiane po përpiqen gjithashtu të krijojnë kontakte me homologët republikanë.
Diplomatët nga tre vende të BE-së thanë se stafi i tyre në Washington, D.C. po shtonte kontaktet me zyrtarët republikanë në Dhomën e Përfaqësuesve dhe Senatit në të gjitha nivelet.
Jacek Saryusz-Wloski, një ligjvënës evropian në partinë Ligj dhe Drejtësi të Polonisë, tha se kampi i tij do të mirëpriste rizgjedhjen e Trump.
“Përvoja jonë me Trump 1 ishte e mirë”, tha ai.
Polonia ka qenë një nga aleatët më të vendosur të Ukrainës në Evropë që nga fillimi i pushtimit të Moskës, edhe nëse marrëdhëniet kanë marrë një kthesë për keq javët e fundit mes një grindjeje për eksportet e drithërave.
I pyetur nëse Varshava ishte e shqetësuar për premtimet e Trump për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë “brenda një dite” nëpërmjet një marrëveshjeje me Putinin, Saryusz-Wolski e hodhi poshtë komentin si postim elektoral.
Rezultati është se një Trump i rizgjedhur mund të bëjë gjithçka, duke përfshirë edhe tërheqjen nga NATO.
Kjo është një perspektivë e tmerrshme për evropianët që janë mbështetur në një garanci sigurie të SHBA-ve për 78 vitet e fundit.
Analistët e sigurisë paraqesin një pamje alarmante: papritmas të privuar nga lidershipi strategjik i SHBA-ve, vendet evropiane do të përballeshin me pyetje të mëdha dhe të frikshme se si të riorganizonin aleancën e sigurisë.
Kush do të ishte në krye? A do të vazhdojë të ekzistojë NATO?
A do të bënin sakrifica vendet evropiane ndaj modelit të tyre të mirëqenies sociale për të akomoduar shpenzime shumë më të larta për mbrojtjen?
Për Rasmus Hindren, një ekspert finlandez i sigurisë, do të kërkonte një “ngjarje të vetme” – përgjatë vijës së daljes së Washingtonit nga NATO – që evropianët të ndryshojnë mendimin e tyre për mbrojtjen.
Skenarët e tillë mbeten, tani për tani, mundësi të largëta, por është një shenjë e kohës që ato nuk janë më të paimagjinueshme.
Për liderët e Evropës, kthimi i mundshëm i Trump po rezulton të jetë një makth.
“Politico”
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Lini një Përgjigje