Te fundit
“Ti afrojmë SHBA për ti mbajtur larg” - Dokumenti hileqar i Ministrisë së Jashtme për vendosjen e marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe SHBA
15 Mars 2023, 10:32Dossier
TEMA
Nga Roland Qafoku
Si sot 32 vjet më parë, më 15 mars 1991, në Washington u firmos memorandumi për rivendosjen e marrdhënieve diplomatike mes SHBA dhe Shqipërisë. Është një gur kilometrik nga më të rëndësishmit në historinë e vendit tonë. Një vendim që erdhi pas 52 vjetësh ndërprerje pas pushtimit nga Italia në 1939 dhe mosaktivizimin e tyre pas Luftës së Dytë Botërore me instalimin e regjimit komunist të Enver Hoxhës. I takoi ministrit të Jashtëm Muhamet Kapllani, i cili me urdhër të kryeministrit Fatos Nano, të firmoste në Washington ndoshta një nga vendimet më të rëndësishme jo vetëm në planin diplomatik por edhe jetësor për vendin tonë.
Por që të shkohej deri në këtë finalizim, ky vendim ka kaluar në disa peripeci që sot kur lexojmë dokumentet, të irritohemi është pak. Në librin tim “Ambasadorët amerikanë në Shqipëri 1922-2022” e kam trajtuar gjerësisht këtë moment. Jemi 1 vit përpara kësaj firmosjeje dhe Shqipërisë nuk i kishte dalë ende narkoza e komunizmit. Ministri i Jashtëm ishte Reis Malile dhe nga pala shqiptare nuk kishte ndonjë vizion që vendi ynë që kishte 46 vjet i izoluar duhej të hapej. Ishte diplomacia amerikane ajo që kërkonte me shpeshtësi dhe ngulm vendosjen e marrëdhënieve dhe jo pala shqiptare. Në përfaqësinë tonë në New York vizitat e diplomatëve amerikanë ishin aq të dendura saqë kjo e shqetësoi shumë regjimin.
Në një dokument që gjendet në Arkivin e Ministrisë së Jashtme veçohet një përmbledhje e të gjitha veprimeve amerikane, kontakteve, shkrimeve nëpër gazeta por edhe një sugjerim që ministri Reis Malile ua dërgonte diplomatëve tanë në Nee Jork se çduhet të bënin. Ajo që bie në sy është mungesa e sinqeritet të palës shqiptare në raport me atë amerikane por dhe sugjerimi i ministrit që kjo mungesë sinqeriteti të kthehej në veprim zyrtar. Dokumenti që po publikoj mban datën 15 mars 1990. Nuk mund të gjejmë fjalë që ndonëse ai regjim po lëngonte, ekonomia ishte në zgrip dhe në Lindje kishin ndodhur transformime të jashtëzakonshme, në Shqipëri regjimi kishte guximin ti bënte hile një kërkese të SHBA për të vendosur marrëdhëniet diplomatike.
Sugjerimi për diplomatët tanë në OKB ishte vetëm për të përfituar dhe kjo ishte shkruar me disa pika. Por fjalia që bëm më shumë përshtypje është: Ti afrojmë SHBA për ti mbajtur larg! (Qafoku Roland, Ambasadorët amerikanë në Shqipëri 1922-2022), faqe 223. Besoj se ky është kulmi për të kuptuar se çfarë po ndodhte në Shqipëri, jo për këto marrëdhënie, por me atë regjim. Fati e deshi që vetëm pak muaj më pas të ndodhte hyrja masive në ambasada dhe në 8 dhjetor të niste lëvizja studentore që solli pluralizmin dhe themelimin e të pares parti opozitare.
Një vit më pas, pra më 15 mars 1991, në Washington, ministri pasardhës, Muhamet Kapllani, nën urdhrin e posaçëm të kryeministrit Fatos Nao, firmosi sëbashku me Raymond Seitz, zëvendëssekretarin e Shtetit një akt të jashtëzakonshëm. Kapllani ishte i pari ministër dhe zyrtar i këtij niveli i Shqipërisë që shkelte në Departamentin e Shtetit dhe ajo që ra në sy ishte anglishtja e tij e përsosur, mësuar në Universitetin e Tiranës, në vendin më të izoluar në botë. Ah, edhe diçka të fundit, por jo për nga rëndësia. Kapllani ka firmosur nën siglën “Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë. Përjetë me SHBA!
28 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Dyshimet e rregjimit komunist te SHBA ishin të kuptueshme pas gjithë tentativave të CIA-s për ta rrëzuar Pushtetin Popullor për 40 vjet rresht me akte diversive deri edhe kriminale. Rëndësi pastaj ka ajo që në fund ka nënshkruar Kapllani.
Qe ekzistojne njerez me kete mentalitet si ti eshte e habitshme. Qwllimi komunisteve ishte mbajtja e pushtetit duke bere poziten edhe opoziten sikurse e bene deri me sot me Saliun. Qwllimi amerikes kontrolli dhe shtrirja e ndikimit edhe ne kete cep. Qe ti beson ato qe nuk i besojne as vete komunistet wshtw kulmi.
Si nuk doli nje skraparli i hajrit,,se edhe ky Qafoku si Like floriri dizinformon dhe thote gjithmon jo te verteten.
Ne fund firmen e vendosi Kapllani qe sidoqoftë kishte me pak komplekse se Malile per SHBA.Halli eshte me vone se si Berisha nuk pati maredhenie normale me amerikanet qofte duke e kufizuar me ambasadoren.porambasadori eshte shteti perkates
Malile ishte diplomat karriere i ekuilibruar dhe i vetmi Minister i Jashtem qe ishte ka perfaqesuar denjesisht Shqiperine ne arenen nderkombetare.
Zoteri jeni plotesisht i sakte.Ky koqja Qafoku kujton se eshte i mencur diku kam lexuar ne nje takim ne nje konference te OKB se qe Bush senjor eshte takuar perzemersisht me z.Reis Malile.
Shkruan me lart se shqiptaret nuk e kishin me sinqeritet .Po amerikanet valle? Ne politik nuk ka sinqeritet ka vetem interes.
Ngjarjet duhen parë me llogjikën e periudhës në të cilën jetonte shoqëria shqiptare. Qafoku "harron" se Shqipëria deri në ato momente ishte një vend diktatorial dhe totalisht i izoluar nga bota. Një hapje e kujdesshme me botën perëndimore dhe mbi të gjitha vendosja e kontakteve me qeverinë amerikane për rikthimin e mardhënieve diplomatike midis dy vendeve ishte një hap gjigant që për shqiptarët edhe më optimistë dukej si një ëndërr e parealizueshme. Kjo hapje pa u rrëzuar akoma sistemi ndoshta shmangu edhe gjakderdhjen në popull duke dhënë mundësinë që kalimi në rrugën e pluralizmit dhe demokratizimit të vendit të ishte jo vetëm i pranueshëm, por dhe e vetmja zgjidhje në shoqërinë shqiptare.
Ky "Guri kilometrik " o Qafok na çoi nga socializmi ne feudalizmin Berishjan dhe kurr ne rrugen kapitaliste dhe drejt ekonomise se tregut.Mire ti qe je Qafok dhe keshtu e ndjen,po ne ç'taksirat kemi qe te na sundoje feudalizmi?Ndaj me real kur fet per ngjarrje historike ku menduam se u çliruam nga sistemi i vjeter dhe u kthyem ne Mesjete si ne 1492 kur u zbulua Amerika!Apo e ke bere kete shkrim perpara se te kerkosh ndonje vizi per pertej Atlantikut!Ja dhe nje motiv me shume se perse nuk behet ky vend sepse zvaraniket mbizoterojne jeten e ketij vendi.Jemi nje qytet i rendomte i çdo shteti e per rrjedhoje kane kaluar 32 vite e akoma ne fuqi eshte rregjimi Berishjan pavaresisht se drejtohet nga qytetari Rama.Boll me kete tallje bajate ndaj ketij populli
Ne pranveren e vitit 1990 Ramiz Alia pranoi publikisht normalizimin e marredhenieve me USA-n dhe ish Bashkimin Sovjetik. Era e renies se komunizmit ne vendet e Lindjes patjeter do rrezonte edhe komunizmin ne Shqiperi. Data, ora apo lokaliteti i normalizimit te marredhenieve me USA ishin thjesht teknikalitete, te cilat patjeter duhet te ishin realizuar qe ne vitin 1990
O po mire atehere qe ky qendrim ishte i justifikushem, por cfare ti bejme sot, qe saliu eshte hedhur ne revolucion dhe kerkon qe te na ndaje nga Amerika !?
Asgjë për t'u çuditur.Amerika 4ë katër dekada ka punuar me armiqtë shekullor të shqiptarëve serbët dhe grekët për të ndryshuar pushtetin në Shqipëri.Nëse e realizonte këtë synim fqinjët tanë që e ndihmonin do t'i shpërblente me toka shqiptare.Nuk them që shqiptarët të këthehën nga Lindja por çfar fituan nga Amerika për këto 35 vite me raporte miqësie?Asgjë pra,as edhe një lekë as edhe një ndihmë ushtarake .Shqipëria sot nuk është shtet se nuk ka ushtri,dhe në një konflikt ca më të madh kur secili do kishte hallët e tij,trojet shqiptare do të gëlltitën me dhjet tankse.Për më keq edhe Maqedonia artificiale ose Mali i Zi kanë avantazhe ushtarake karshi Shqipërisë e mos të flasim për Serbinë e Greqinë.
Roland Qafoku, Qafok edhe ne diplomaci. Nje shkrim i poshter, antishqiptar, antimerikan... e c'te ndysh gojen me Qafokun pa qafe... qe nuk di... Meti 5 dite minister ishte. Dhe, Reizin Perendi e kishte... Vetem fakti qe Qafoku guxon dhe ben Zeusin, ne politiken e jashtme te Shqiperise, e cmeriton ate si individ, dhe kete shkrim quravitur servilisht prej tij. Shkrim per Metin duke poshteruar Reizin!!!?? Poshteron te vdekurin, per te levduar te gjallin padrejtesisht. Kulmi shqiptarizmes Qafoke. Te kesh te drejte te zderhallesh arkivave nuk do te thote se mund te luash me ato. Arkivat jane vlera kombetare te perjetshme. I perkasin Kombit. Historise Kombetare. Dhe Historia Kombetare mund dhe duhet te shkruhet vetem nga Grupe Dijetaresh ... qe nuk jane Qafok. O vdekje ku je. Si rron? mes te gjalleve te vdekur! Kulmi i sakrifices kombetare shqiptare.
Super korrekt. Reisi ishte super korrekt dhe nuk ka dale asnje problem gjate drejtimit te tij si Minister. Asnjehere nuk tregoi kompleks inferioriteti ndaj fuqive te medha. Nga te vetmit ministra jashte bllokut.
"Ti afrojmë SHBA për ti mbajtur larg" Kjo fjali mund të jetë shkruar për të dobësuar rezistencën e komunistëve që ishin kundër vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Amerikën.
Per autorin e shkrimit: Meti ka mbaruar per anglisht ne Kine Ka qene ca vite ne misionin shqiptar ne OKB dhe nuk ka qene ndonjehere ne nivel Ambasador. Pastaj ka qene punonjes i zakonshem ne Institutin e Studimit te Marredhenieve Nderkombetare. Papritmas (si ne filmat e Kinostudios) nje dite Partia e emeroi zv minister te Jashtem. Ne qeveri teknike u emerua edhe minister per disa muaj. Ne asnje drejtim nuk krahasohej me Malilen. Per aq sa punoi ne poste te larta tek koleget ka lene pershtypjen e nje njeriu brutal dhe jo te pregatitur, kjo e fundit edhe per shkak te shkollimit te ngushte professional si perkthyes. U perpoq ti vishte vetes meriten e vizites se Bejkerit ne Tirane ne vitin 1991, dhe ky u detyrua te deklaronte ne parlamentin e ahershem se ndodhet ketu ne pergjigje te fteses se s. berishes.
Ka qene pedagog i phonetikes dhe perkthimit ne Fakultetin e gjuheve te huaja, dega anglisht ne fillim vitet 80. Artani ka te drejt per karakterin dikatorial te Metit, ka qene komunist Meti dhe bente sahanlepiresin a sistemit per aresye arriviste. Dmth, te shkelte me kembe po ti dilje perpara karrieres se tij.
Kavajse mo,ca pret.
Per Gentin .. po ku e ke pare se ishte pushtet popullore ?! Ai pusht tet ishte anti popullore , ose ma sakte ishte anti shqipetare , sigurisht ne saje te urdherave te kjofte largut Enver ....Faktet e paten treguar e fatkeqesisht po e tregojne edhe tani , ja pershembull shiko politiqenet qe la mbrapa diktatura 45 vjecare , njeriun e ri , ku u çshkolluan keta njerez qe drejtojne vendin per ma shume se 30 vjete ?! , e di qe kjo pyetje nuk ju pelqen tru bunkereve . Nejse e rendesishme eshte qe u fitua liria e vertete ne 90en e diktatura ra ne hale te bunkereve , kjo eshte e jashte zakonsheme e pa çmuar ....
Po le nam o njeri kaq i vetmuar paske qene qe je kaq i pakenaqur?Cdo njeri prej nesh ka nje femijeri rini te kaluar mes lojrave te pafundme te zbathur te uritur por ne nje forme a tjeter te lumtur sepse nuk pirdhte njeri per politike por mbas topit llastiqeve malit te Dajtit kodrat e liqenit artficial stadiumeve te futbollit dhe ata qe ishin vulehumbur ishin me gishtat e dores.Prandaj nuk e kuptoje kete mllefin tend sepse cdo maredhenie e shoqeri midis njerezve krijohet si respekt reciprok karshi njeri tjetri dhe nuk te kushtezon forma e rregjimit.Ne qoftese ke qene ne burg apo i perndjekur politike atehere je ne te drejten tende por prape je pakice dhe cdo gje bie ne boshllekShiko punet te ecin mbare se me duket qe ske aq mend per tju treguar te tjereve se cfare duhet te bejne.Miqesisht nuk ka nevoje per replike sepse duke qene i kufizuar ne ate pese fjale qe di i mare me mend.
O QAFOK ORE QAFOK … Kembet në qiell Koken në Toke Apo futja kot Qe te dali plot - Ah, edhe diçka të fundit, por jo për nga rëndësia. Kapllani ka firmosur nën siglën “Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë. Përjetë me SHBA! A e di cfare do te thote fjala Kushtetute !? Emri Republika Popullore Socialiste e Shqiperise ishte i sanksionuar me Kushtetute nga Kuvendi Popullor. Cdo akt, dokument ose vendim ligjor kishte kete kete titull në cdo dokument aq me teper në vendime me rendesi kombetare dhe nderkombetare ishte juridikisht nul pa kete titull e vule nga fshati me i larget e deri në OKB. Pa ate titull e vule zyrtare pa te nuk kishte asnje vlere…. E dyta asgje jo vetem ne Planetin tone, por edhe në Gjithesi nuk eshte e perjetshme as në kohe e as në hapesire. E vetmja gje absolute në Gjithesi eshte se gjithcka eshte relative. E treta skajet gjithnje puqen Me gjithe respektin e shprehur per hulumtimet tuaja publikisht disa here me pare nga ana ime.
Perse te shqeteson komenti im shoku shef ?! une thjeshte e urrej te keqen , e urrej djallin , e urrej koleren komuniste , me mjaftojne qe ta urrej persh vetem dy shembuj .. a nuk jetonim te gjithe ne nje shtet burg ? te rrethuar me tela me gjemba ?! Edhe e fundit sinqerisht pertej mburrjes une dhe familja ime kemi jetuar per kohen e perenduar ma mire se shume te tjere fshatare skllever 50 kg kocke e lekure , kjo ishte lumturi ok ...megjithe ate kam respekt per mynyren e shkruarjes se komentit tuaj pa ofendime ...
Zoteri edhe njehere nuk dua te lodh, mund te urresh por jo te mos duash jeten.Ne cdo rregjim apo demokraci quaje si te duash jo te gjithe jane pro edhe ne diktaturat me te egra ka jete dhe defrim shoqeria eshte ajo qe e krijon vete ti si person dhe nga menyra se si ti e krijon.Kur njeh nje person ty nuk te duhet se me ke eshte por sa idenje eshte ky si karakter.Sot psh ka me shume sharlatane mashtues hajdute vrases gangstere pornografi degjenerim sa nuk me ku te mbaje e pra kjo eshte reale ne se ty te pelqen ky eshte mendimi yt dhe dua sdua e respektoje ajo qe spelqej eshte nihilizmi dhe cektesia jote ne vleresimin e gjerave.Duke qene ekstrem je i kufizuar ne logjiken tende bardhe e zi sepse fyen shume te tjere qe skane lidhje me ate realitet.Urrejtja nuk te ndihmon ne asgje kije parasysh kete.
Eshte e thjeshte per ta kuptuar qe keni nje formin , pra jeni i shkolluar , sigurisht ne kohen e koleres komuniste , pamvaresisht se shkolla mbetet shkolle edhe pse pertej imagjinates ne praktike anti shqipetare , por me ben shume pershtypje kur thua se mund te urresh por jo te mos duash jete ??!! nga e kuptove qe une urrej , une si shume te tjere urrej te keqen , djallin , ose ma sakte komunizmin , kjofte largun Enver . Tjetra une e dua shume jeten edhe po e shijoj jo keq pertej oqeanit per ma shume se 30 vjet pamevaresisht se 30 vite kaluan shume shpejt por ama ne liri , sigurisht duke respektuar e dashur punen e cila paguhet mire ne saje te aftesive te çdo personi , larg urdherave te partise tende gjakatare . Emegjithe ate e keqja mbetet e keqe , keshtu qe ai qe se kupton ose ben sikur nuk e kupton sigurisht qe ka probleme me formimin e tij sigurish ne shkollat e koleres komuniste e cila ra ne hale te bunkereve ne 90en . Na mu kujtua kur perdore fjalen cektesi ?! ja me trego sa mend duhet ta kuptoi njeriu qe sistemi komunisto sllavo bolshevik eshte edhe sot burim i shume te keqiave qe shoqeria shqipetare po kalon nje trazicion kaq te gjate ..... por ama ne liri larg arrestimit ne emer gjoja te popullit ....etj etj etj etj etj ................................
Hera e fundit qe flas me ty.Cfaredo qe te thuash mua nuk me ben pershtypje.Replika jote eshte e kufizuar ne vetem 3 fjale qoftelargu Enver,kolera komuniste, dhe liria qe po shijon andej nga je.Mua snjeh dhe prandaj eshte e kote te sqaroj qe nuk bej pjese ne asnje detashment partiak sje i detyruar te besosh por me bindje te plote them je nje person medioker.Ku e bazoj ne theniet e tua dmth kemi fituar lirine po hajde ketej dhe shijoje zoteri pse nuk vjen tja shijoj te mirat por lan halet andej nga je ku paske te drejta te pakufizuara si shqiptar qe je prej 30 vjetesh?Prandaj them qe je dhe i vetmuar sepse flet gjithmone ne shumes.Paske kaluar mire ne ate rregjim po ckuptim ka kur ja ke mbathur?Njeriu shkon per me mire dhe guri rendon ne vendin vet.Hajde shijoje lirine more trim se mezi e kishe pritur e thjeshte apo jo?Lufto per zhdukjen e koleres qe te hysh ne histori si nje njeri qe u gjen zgjidhjen e halleve kunder qoftelargut dhe politiqenerve komuniste.Ne ato debate qe kam bere me ty nuk pres te influencohesh cfare them sepse cu kuptua qe replikojme thjesht jam kunder injorances dhe medriokritetit ne kuptimin e gjerave.Permendja e fjalorit tend te kufizuar nuk te shpeton nga injoranca trushpelare.Mund ti thuash gjithe diten por ne qoftese se njeri i keq dhe me vese nuk te ben pune antikomunizmi.Qofsh mire.
Ca po bo more?Ben debat me nje debil?Harxhon kohen kot se ke kuptu qe eshte koqe kanari?Vetem nje fjale lexova kur te thote qenke dhe me shkolle a e merr me mend qe debaton me nje deficent.Mund te kete ikur adoleshent ne vendi dhe ka degjuar per rregjimin nga prindrit e vet te cilet si shume te tjete kane qene te pakenaqur.Jam i bindur qe eshte analfabet dhe ska lexu nje gje ne jetevete prandaj leje te haje.Debato me nje te ditur me budallen je i humbur.
Ti hyfte gruas e vajzes ose vajzave tu tua tru pjerllur ... Po e perseris une kam nje ndreshim te madh me ju si nata e diten , une thjeshte e urrej te keqen , e urrej diktaturen pertej fjaleve tuaja te mire artikuluara , e urrej ate qe i pati ba shqipetaret 59 kg , keni harruar ju gjoja te shkolluarit se si dukeshin shqipetaret ne 1991 , skeleter te reskapitur , çfare nuk eshte e vertete ne komentet e mia shume te thjeshta , i harruat sklleverit fshatare te perbuzur nga djalli me ligje te shkruara raciste nga illulli juaj i mallkuar . E persa i takon ikjes time ne 91 , vetem une kam ikur ? apo kane ikur per fat te keq 1 milion .( ju duhet te dini shkakun ) E fundit kush eshte injorant ketu une qe e urrej ate sistem te deshtuar totalish , a po ju qe me sa shihet keni nostalgji akoma do ta perseris per koleren komuniste ...Shkofte e keqja me ju ....
Ham ham ham ka ngordhur qeni i Sazan Gurit hajde se eshte vendi bosh.