Te fundit
“Sulltani” me dy fytyra i Turqisë nuk është mik i Perëndimit
6 Shkurt 2023, 09:44Bota
TEMA
Qëndrimi gjithnjë e më armiqësor i Presidentit Erdogan ndaj NATO-s dhe parimeve demokratike nuk mund të mbetet më i pandëshkuar
Nga Simon Tisdall
Që Turqia është një “aleat strategjik jetik” i perëndimit është lloji i vërtetë mbi të cilin janë ngritur njerëz si Joe Biden dhe Jens Stoltenberg, sekretari i përgjithshëm i NATO-s. Po sikur sharra e vjetër të mos jetë më e vërtetë? Po sikur udhëheqësi i Turqisë, duke shfrytëzuar këtë nocion, të tradhtojë interesat perëndimore me pretendimin e partneritetit? A nuk duhet të trajtohet ai lider si një përgjegjësi, një kërcënim – madje edhe i përjashtuar si një armik?
Gjeografia nuk ndryshon. Turqia ka ndikim të rëndësishëm në udhëkryqin e Evropës, Azisë dhe Lindjes së Mesme. Megjithatë, politikat gjithnjë e më agresive, autoritare dhe skizmatike të ndjekura brenda dhe jashtë vendit gjatë dy dekadave nga sulltan-presidenti i saj kolerik kanë përmbysur supozimet e dashura prej kohësh. Besueshmëria dhe dobia e Turqisë si një aleat i besueshëm perëndimor është pothuajse në fund.
Ndërsa zgjedhjet më të rëndësishme turke në një brez po shkojnë drejt një kulmi febrile në maj, dhe ndërsa demokracitë perëndimore mendojnë për zgjedhje kritike në Ukrainë, mbi Rusinë e Vladimir Putinit dhe në Iran, Siri dhe Izrael-Palestinë, këto dilema përfundojnë në një bazë. Pyetja: a është koha të pranojmë se Recep Tayyip Erdoğan me dy fytyra nuk është mik i perëndimit – dhe ta ndëshkojmë atë në përputhje me rrethanat?
Bllokimi i Erdoganit i përpjekjes së Suedisë për t’u bashkuar me NATO-n është shembulli i fundit, flagrant i sjelljes armiqësore. Ai pretendon se Stokholmi strehon “terroristë” nga grupi militant kurd PKK (Partia e Punëtorëve të Kurdistanit). Në të vërtetë, vetoja e tij buron nga hakmarrja e tij e gjatë antikurde, e cila përfshin lëvizje ligjore për të mbyllur HDP (Partia Demokratike e Popullit), opozita kryesore e mbështetur nga kurdët, përpara zgjedhjeve. Mosmarrëveshja e NATO-s tani kërcënon të shpërthejë mes një valë djegiesh të Kuranit, protestave diplomatike dhe hakmarrjeve të dhunshme.
Erdogan po kërkon gjithashtu ekstradimin nga Suedia të refugjatëve politikë, veçanërisht Bülent Keneş, ish-kryeredaktor i gazetës Zaman, të cilin ai e akuzon për mbështetjen e një grushti të dështuar në vitin 2016. Taktikat frikësuese që synojnë gazetarët janë pjesë e një më të gjerë post-puçi përpiquni të mbytni debatin publik, të manipuloni kushtetutën, të nënshtroni gjyqtarët, të pastroni ushtrinë dhe shërbimin civil – dhe të forconi sundimin de facto të një njeriu.
Përdorimi i anëtarësimit të Turqisë në NATO për qëllime të brendshme politike është një lojë tipike e Erdoganit. Megjithatë, ajo gjithashtu pengon me dashje dëshirën legjitime të Suedisë (dhe Finlandës) për të forcuar mbrojtjen e tyre pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, ndërkohë që minon përpjekjet e NATO-s për të treguar unitet dhe vendosmëri. Kjo nuk është aspak hera e parë që Erdogan favorizon Moskën në vend të partnerëve të NATO-s.
Erdogan kundërshton dhe anashkalon sanksionet në lidhje me Ukrainën. Tregtia e Turqisë me Rusinë u rrit me gati 200% në gjashtë muajt pas pushtimit, duke përfshirë importet më të larta të energjisë. Blerja e tij e sistemeve ruse të raketave tokë-ajër zemëroi Uashingtonin, i cili i sheh ato si një kërcënim për forcat e NATO-s. Qëndrimi i tij si ndërmjetës në Ukrainë e ndihmon Putinin të mbajë pretendimin se ai është i interesuar për paqen.
Planet e Erdoganit për të nisur një tjetër pushtim të armatosur në veri të Sirisë janë përballë përpjekjeve të udhëhequra nga SHBA për të mbështetur opozitën demokratike anti-Bashar al-Assad dhe për të shtypur terrorizmin islamik. Në realitet, inkursionet dhe pushtimet destabilizuese të territoreve kufitare të Sirisë dhe Irakut janë një tjetër zgjatim i luftës obsesive të Erdoganit ndaj kurdëve. Përafrimi i tij i mundshëm me Damaskun dëmton më tej politikën perëndimore të sigurisë.
Në çdo garë normale demokratike, paaftësia e tij do t’i kushtonte atij presidencën. Por Erdogan nuk bën normale.
Nëse turpërimi i pështirë i Erdoganit ndaj Putinit, marrëveshja e dyfishtë mbi Ukrainën, tejkalimi i neo-osmanëve dhe agresioni i pandërprerë ndaj Greqisë, anëtare e NATO-s, nuk janë provë e mjaftueshme për keqbesim, atëherë merrni parasysh luftën tjetër të tij – mbi demokracinë e vendit të tij. Duke lënë mënjanë shkeljet e të drejtave të njeriut, Erdogan ka bërë një rrëmujë të madhe në ekonominë e Turqisë. Inflacioni është në 58%, standardet e jetesës janë në rënie. Më shumë se 70% e 18-25-vjeçarëve thonë se do të preferonin të jetonin diku tjetër.
Në çdo garë normale demokratike, një paaftësi e tillë do t’i kushtonte atij presidencën dhe shumicën parlamentare të partisë së tij AK (Drejtësia dhe Zhvillimi). Por Erdogan nuk bën normale. Javët e fundit, ai ka rritur pagën minimale kombëtare me 55%, ka ulur moshën e daljes në pension, ka rritur pagat e sektorit publik dhe ka zgjeruar programet e huave dhe faljes së borxheve. Është një përpjekje flagrante, e financuar nga shteti për të blerë vota.
Në të njëjtën kohë, Erdogan duket i vendosur për të eliminuar rivalët presidencialë. Lideri më i njohur i HDP-së, Selahattin Demirtaş, është tashmë në burg. Dhe nëse Erdogan ka rrugën e tij, së shpejti atij do t’i bashkohet Ekrem İmamoğlu, kryebashkiaku popullor i Stambollit dhe një dritë kryesore e opozitës kryesore CHP (Partia Popullore Republikane). İmamoğlu po apelon kundër një dënimi me burg të frymëzuar politikisht dhe përballet me një sërë akuzash shtesë të sajuara.
Ryshfetet elektorale dhe gryka politike, të pakundërshtuara nga mediat e kontrolluara nga shteti dhe të errësuar nga një klimë frike, tregojnë për një fitore tjetër të Erdoganit. Gjashtë parti opozitare, të bashkuara në një grupim të ri të Aleancës Kombëtare, lëshuan një manifest javën e kaluar duke u zotuar, ndër shumë gjëra të tjera, të frenojnë kompetencat presidenciale. Por ata ende nuk kanë rënë dakord për një standard-bartës – dhe pa HDP, sondazhet sugjerojnë, ata nuk do të fitojnë një shumicë parlamentare.(The Guardian)
41 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Secili vend ka te drejte te kete politikat e veta. Turqia nuk rrezikon SHBA.. pERSE shba RREZIKON tURQINE?
Po kët e dine çdo veshegjate ose gomar, që nuke Ka as një islamik, a po komunist, në bote.. Që ështe mik i demokracise, a po mik i lirise dhe perëndimit... Po pse udheheqesit, Shqip folse si Edi Rama, Sali Berisha dhe Ilir Meta me shoke jane miq dhe vllezer të Erdoganit dhe Turqise? Se pse edhe kët udheheqesit tane Shqip folse jane armiqe të perëndimit, Jane të korruptume dhe të lidhur me krimin dhe mafjen... Poshte mentaliteti, barbara Turko Otomane bashke me gjith Turqit shqip foles që na ka lën mbrapa me shekuj...
P. je thejeshte nji Injorant i Mjere ,qe s'di cfar shkruan . Dukesh qe je rritur me bagetit ne Dervican apo kushedi tjeter nji minoricare injorante ,qe papritur ju ngjiten pas Etiketen grek edhe pse Shishja brenda eshte Bosh . Mentaliteti juaj Mesjetare e kjo gjuhe percarje me baze Fetare ,na ka ardhur mbi Bole . Boll me injorante te Qorruar e mesoni te beheni pjes e Njerzimit .
Po te pergjigjem pse jemi vellezer me turqit ,sepse kur ju klyshet jevgj grek donit te perfitonit nga viti i mbrapsht 97 si hijena qe jeni donit te kafshonit Shqiperine dhe u dhjet kur kryeministrja e Turqis Tansu Ciller ja u ngeci ne fyt duke ju thene provojeni te kazfshoni Shqiperine dhe do ta shikoni.Ja pse ne jemo vellezer me turqit.
fol per veten tende e mos pergjitheso, UNE NUK JAM VELLA I TURQVE, ndoshta ti je sunit e natyrisht je vella i tyre.
Ne ore turkoshak nuk jemi vellezer as me turqit e as me greket!!!
Qenke i keq informuar. Berisha e Meta jane armiq te të madhit RRDOĞAN, vetem Rama e ka mik dhe mire bën. Çna hyn ne pune europa? Ajo shperbehet max ne 2025. Amerika pas 200vitesh tregoi forcen duke rrezuar nje balon kineze???????????????????????? superfuqi leshi.
injorant Noc Rroku!
babai ramazonit
Erdogani sheh interesat e turqis ne radh te par pastaj hallet e ukraines apo europes
Ne fakt interesat e Turqise po lulezojne nga politikat e Erdoganit. Varferi gjithnje e me ektreme!
Ore andrea varferi ka gjithandej dhe ne greqin tate dhe ne itali ku rri un dhe ne ameriqi flen posht urave Ne tani flasim kush mbron me shum interesat e vendit te vete dhe kush rri asnjanjes nga kjo luft e mallkuar Dhe mbas lufte behet llogaria kush doli i fituar dhe kush do shkoj per lesh
të na rruaç bolet o maks!! a me të vërtetë e ke or gamoro??sheh interesat e turqisë??a të artë muti shalët!! mos fillon e B mbiemri tënd o maxo??
Ore plak matuf ngele duke ofendur njerez qe ti si njeh O idjot jep mendimin tat dhe mos na ca at trap
makso nuk ta çaj trapin o koqe!nuk e kam të madh dhe nuk më pëlqejnë meshkujt!a fillon me B??
Corapekuq, turp.....keto (2)fitirat e pabesa i ke m'Albanistan
E verteta dhemb....Po po vertet dhemb, dhemb kur Erdogani ishte i pare qe na u gjend per pasojat e termetit, Erdogani asnjehere nuk eshte kursyer per te ndihmuar ushtrine dhe policine, ishte zonja Ciller qe ju tha nacionalistave greke ne 1997, larg duart nga Shqiperia, per 24 ore ju vije ne Athine dhe jo vetem kaq! Po bej nje pytje retorike - ke dy komshije njeri shume e pasur por nuk te jep asnje kothere buke dhe tjetri me pak i pasur por te eshte gjendur gjithmone prane sa here ke qene ngushte dhe ke patur nevoje, tani komentues me ke do te ishe?
E verteta dhemb....Po po vertet dhemb, dhemb kur Erdogani ishte i pare qe na u gjend per pasojat e termetit, Erdogani asnjehere nuk eshte kursyer per te ndihmuar ushtrine dhe policine, ishte zonja Ciller qe ju tha nacionalistave greke ne 1997, larg duart nga Shqiperia, per 24 ore ju vije ne Athine dhe jo vetem kaq! Po bej nje pytje retorike - ke dy komshije njeri shume e pasur por nuk te jep asnje kothere buke dhe tjetri me pak i pasur por te eshte gjendur gjithmone prane sa here ke qene ngushte dhe ke patur nevoje, tani komentues me ke do te ishe?
hahah ore Histerik Bythqim ,nuk ke morr asnji Car ne goje deri tani ? bythoFagos pederasti minorikaris zvarraniku kadavres janullatos ,robt ne pith ti shkerdhen Corape Kuqi prandaj boll e qite bythen ne kte hale
E v....,natyrisht se të dhemb, kur tu fut Erdogani dhe ai i gjati që i thoni prej smire piktori!Hajt e bajtsh me shnet mbrenda.
cdokush i ben analizat nga karrigja ku eshte ulur .miqte tane .te fuqishem anatemohen ne gjithe boten.ata qe shquhen per demokraci na kane bere copa copa. eshte koha ti leme dogmat .te flasesh sot ne kete bote interesash per demokraci eshte demagogji e paster .gjerat jane te thjeshta .sna duhet te duam me te bukurin .na duhet te duam ate qe na mbron ate qe na bashkon .ate tek i cili kemi mbeshtetur shpatullat tona te brishta
Sa here flitet per mustaqemiun e anadollit, menjehere shqipfolesit turkoshake, i dalin ne mbrojtje. I therret gjaku dumbabist i te pareve. Shigjetat me helm, i drejtojne kunder Evropes demokratike, pavaresisht se atje kane gjetur gjithcka qe kurre ne jeten e tire, as qe e kishin imagjinuar. E meqe s'jeni te kenaqur o otomane, shkoni tek babe sulltani, ai ju ngop me pordhe syfyri dhe ju con mish per top ku t'i teket atij ashtu sic bene edhe te paret tuaj kur mbanin ne kembe te semurin e bosforit, te cilit kerkon t'i ngjaje edhe Erdoga. Shkoni atje e mos mbushni burgjet e Evropes, shkoni te shikoni suksesin neo-otoman, si dihet, mund t'i kete ditet te numeruara sulltan salepi, duhet t'i gjendeni afer. Ka investuar shume per dy dekada tek Salehu dhe Edvini qe Shqiperia te rikthehej ne nje vilajet turk, duhet t'ia shperbleni, t'i ktheni nderin. Hajt ne te s'emes, ai dhe ju bashke!
rremo nuk i thërret gjaku or taj!sepse po të jetë se vlersohet me punë gjaku!?nuk ka më shqipo,soe maksimumi mbeten një gishtrinjt e duarve për ti numruar!!e bëjnë nga ndjena e vetnënvleftësimit!një pjesë për të qënë dikush,si gjithnjë "zgjedhin shokun më të zot se veten",bëhet me turkun,dikush me gërkun e bile ndonjë bir kurve me putanën e rusisë!!ky është problemi ynë!tipa të tillë shqiptarin dhe shqiptarizmin e vlerësojnë me veten e tyre!e vlersojnë me zerro,prandaj kërkojnë një "lëkur" tjetër,të fortë për të dalë në sipërfaqe!për të qënë dikush!! kjo është fatkeqsia jonë,njerëz të tillë zgjedhin politikë dështake!zgjedhin diktatorë të lindur dhe i mbështesin sikur ti kishin dashnore të thekura!!su ndahen nga bytha si miza kali!!
Ashtu si edhe ty sa here qe flitet per vellezerit e tu mongolopontiocobanocifutovurkaroturko”greek “”;:dhe tani futu shpejti ne bodrumet e burdellos se janullatosit per te plotesuar gojoret e dites,hajde tani me gop dhe goje te forte me satemen ne krye,,vrani Karrin e Erdoganit,,dhe mos na cani derrasat ketu,,
Drejt ke o Mono..por ama ai Sulltani me dy fytyra eshte idhulli i Edvinit!
Larg turqise !! Edi Rama eshte Kaurr i zgjuar o budallenj o injorante.! Nuk e rruan shume ai per erdokarin islamik te turqise. Rama eshte si Tito te ofron te rjep dhe pastaj te thote ik pirdhu.Edhe kete turi salduarin erdogan e perdor si i do bytha..Po ku kupton bythqiri anapfabet Tourgofagos me nickun (e verteta dhemb)
"kosovari i pabese " = bythqim filo grek,qe qelbin Halete e medieve shqptare . Nji shqiptare i vertet s'do i shkonte mednja aspak ,te fuste ne kte teme Edi Ramen e aspak raportin e maredhenjeve te tij me Turiqne . Edi Rama eshte nji Idealist dhe Shqiptare qe nuk ka Njolla Tumori Mesjetaresh ne Tru si greket e bythlepirsat e tyre ne mediet Shqiptare dhe Rrespekton Turqine si nji Shtet Mik me nji Korrektese te pashembullt . Gjuha e graqireve ne kte Medie sa vjen dhe behet me e kafe ,pra ne ngjyren e Mutit . Shkoni e mbytuni ne Hale bashke me janullatos gjarprinje te Erresires Mesjetare .Jeni bere te neveritshem per gjithe Boten . I rrufshi bolet Ramos dhe Erdoganit ju pederaste llapegjate
"Edi Rama eshte nji Idealist "???? më duket se duhet të të japim ginesin shqiptar për këtë shekull!!ke shkruar gënjeshtrën e shekullit,or lal!!në shumë nuk ja vlen me të lavdëru!!
Ti qenke si thote populli Bir Kurve. Cfare mendje BoBooooo ku jeton ti te vij te dhjes para derës per Fat .
Ashtu sic perendimi nuk eshte miqesor ndaj Turqise, edhe Turqia ka krenarine e saj dhe nuk ka pse ti nenshtrohet perendimit. Erdogan eshte nje lider per popullin e tij, por edhe kozmopolit kur eshte fjala per te ndihmuar shtetet me te varfera. Respekte!
Erdogani eshte si shume Islamist,se po te ishte me laik Turqia do ishte shume me perpara.Diskriminimi fetar dhe nacional ai qe e ka provu,ne Turqi eshte me e vogel se gjithandej ne Europe.
Nje gazetar apo analiste i cdo dhoje llumit nuk mund te analizoje problemet e nje shteti,demokracia ka kufije dhe jo mos perfidhje,cdo gja qe ngjet ne bote duhet me qene ne nje mendje,por ashte e veshtire disa vende e pertypin hipokrizin se ndoshta kane pak para tani,por Turqia ka probleme sepse popullesia nuk pasurohet per 2a 3 vjet e dyta ,rritja e popullesis ne Turqi ashte e larte,si mendoni per pak politik te vdesin njerzit per buke si c bajne do karnivale ne europe,ne nje kohe konfliktet krijohen me tendenca ashtu sic u ba ne Irak,Libi,Siri e tjera etjera.Konflikti ne Ukrahine do te ishte ndaluar pa fillua,ai filloje qe 2008 po pse per superfuqi e ndershtrim pa pasur asnje problem,kush e frenoje marveshjen e Minskut,kush perkrahu nazist ne Kiev,kush krijoj reparte para militare dhe kundra kuj
"Nje gazetar apo analiste i cdo dhoje llumit nuk mund te analizoje problemet e nje shteti" Sanaj,a thu se po të nisemi duke pasur për bazë këtë që ke shkruar ti,ti do të kishe të drejtë të shkruaje këtë gomarllëk që ke shkruar??jo!!kështu është jeta në demokraci!!shkruan gjithkush,dhe vlersohet në bazë të asaj që ka shkruar!! unë vlersoj sipas nivelit që kam!ti gjithashtu!! unë vlersoj si të mënçur shkrimin,dhe paraqitjen që i ka bërë erdogënit,gomarllëk komentin tënd dhe shumicës së komentuesve!! të njëjtën gjë bën dhe ti!ky është ndryshimi mes diktaturës dhe demokracisë!në "pronën" e erdoqënit,në turqi,mendojnë si ti!pra vetëm erdoqëni e bën analizën e shtetit!! në atë pjesën tjetër,perëndim,demokratik,ose "homoseksual"si e quan putana e rusisë dhe e mendon erdoqëni,analizën e shtetit e bëjnë të gjithë!dhe askush nuk i thotë "përse e ke bërë",ndoshta më e keqja që mund të të thonë është kjo që të shkruajta unë"ke shkruar një gomarllëk or sanaj"!!
o remo duaje europen qe na beri copa copa duaje vlla duaje se dhe ajo te do shume .ajo vazhdon te na doje . vetem mos haro camet dibranet kosovaret qe nen bekimin e europes u vrane u prene u theren e u larguan nga trojet e tyre .apo ti je biri bastard zbatuesve te ketyre gjenocideve .
Po perse atehere nuk merrni rruge per ne Turqi por syte e kembet i keni ne Evropë.
Se mos e keni dashuruar ju perendimoret Turqinë .Kur ata po shkaterroheshin pas luftes se pare ju i ndersyet greket dhe se bashku angleze ,franceze e greke deshen t'a kapnin.Ataturku me nje ushtri te sfilitur i hodhi ne det.Shkoni perseri sidomos Francez dhe englezet shpikesit e Greqise dhe Jugosllavisë
shpikesit e greqise dhe jugosllavise?????? pse cfare doje ti, perandorine otomane???
Naiviteti shqiptar spo ka fund. Pse ju vjen keq per veton kunder Suedise nderkohe Eurokurva ka mbi 60 vjet qe sorollat Turqine e nuk e pranon ne BE? Pse nuk shqetesoheni per 5 shtete qe nuk njohin Kosovën dhe haptazi i bejne presion e perkrahin Serbine?! E kuptoni sa kurve eshte Europa? Turqia fale Zotit ka pozicionin me strategjik ne Bote. Amerika, Nato dhe Eurokurva gjithe jeten do i lepijne bythen Turqise. Luften askush nuk e deshiron, por nese ndodh Amerika dhe Natoja do turperohen mjerisht. "SULLTANİ" qe thoni ju eshte sot per sot Lideri botëror. Rezervat e gazit te zbuluara te barabarta per 540 vjet, rezerva ari etj etj te cilat me marreveshjen e Lozanes i ishin bllokuar (kur pranonte dhe firmoste nje shqiptar si ataturku????♂️ me 1923-n). Tashme ska shtet apo aleance ta ndaloje. O popull injorant...
Gjetët tamam kohën për të paraqitur këtë shkrim. Në vënd të solidarizohemi me ata fatkeq për çka ju ndodhi, ju merreni me politikë. Se kush është Erdogan, nuk janë këto çaste për t'a gjykuar, tani duhet t'i bëhemi krah me aq sa mundemi popullit mik turk për t'ua lehtësuar sadopak dhimbjen nga kjo gjëmë që i gjeti.
Gazetari katundare alla Peshtan , çfare pret prej saj ?
Me vjen keq per katastrofen qe ndolli sot Popullit Turk . Por mos te harrojme se Armiku i vjeter nuk bahet kurre Miku i ri . Edhe qorri e shek qe Erdomuti eshte shembllyra e Otomanizmit te ri . E ne shqiptareve na ka kushtu shume . (Asgje ne rrafshin fetare qe ndokush mund te pretendoje)