Te fundit
Fshati i parë diellor në Shqipëri që synon ‘pavarësinë’ energjetike
18 Mars 2023, 19:39Sociale
TEMA
Një fshat i vogël me një popullsi në rënie dhe i vendosur përgjatë Vjosës. Një zonë rurale, me diçka ndryshe.
Fshati Kutë sheh përdorimin e pishtarëve pas perëndimit të diellit.
Sa po dielli largohet, dritat e rrugëve ndizen.
“Të gjitha rrugët tona kanë drita tani. Nëse vini këtu gjatë natës, është si në qytet”, thotë për “The Parliament” 72-vjeçari Bujar Haxhaj.
Kuta është vendi i komunitetit të parë qytetar të energjisë në Shqipëri.
Në vitin 2021, disa nga ndërtesat e saj publike u pajisën me panele të mëdha diellore.
Këto panele aktualisht furnizojnë jo vetëm dritat e rrugëve të fshatit, por edhe një qendër shëndetësore, një qendër kulturore, shkollë dhe një ndërtesë administrative.
Hapi tjetër, është transformimi i Kutës në një komunitet energjie plotësisht të vetë-mjaftueshëm.
“Nëse mund t’ia dalim”, thotë Demir Murataj, 59 vjeç, një fermer i lindur dhe i rritur në Kutë, “atëherë furnizimi i çdo familjeje me panele do të jetë edhe më i mirë”.
Por para se të kishte dritë, kishte ujë.
Një komunitet bujqësor, ai bashkëjeton me lumin Vjosa pranë të cilit është vendosur.
Sot, fermerët e fshatit, si shumica që jetojnë këtu në Luginën e Vjosës, mbështeten në ekosistemin – pjesë përbërëse e të cilit është lumi – për të ruajtur të korrat dhe kafshët e tyre dhe për peshkimin.
Rajoni gjithashtu krenohet me një industri të vogël turistike për të cilën lumi shërben si një vend tërheqës për sportet ujore dhe peshkimin destinacion.
“Unë dhe lumi Vjosa jemi rritur bashkë. E kemi si pjesë të jetës sonë, është lumi më i egër”, thotë Murataj.
Kjo bashkëjetesë dhe vazhdimësia e Kutës në tërësi, u kërcënua në vitet 2010 kur u zbuluan planet për ndërtimin e një dige hidroenergjetike mbi lumë.
Hidrocentrali i Poçemit, i cili ishte pjesë e një plani më të madh për të ndërtuar 400 hidrocentrale në të gjithë vendin, do të kishte përmbytur fushat bujqësore të Kutës, do të shkatërronte ekosistemin e saj dhe në fund do ta bënte fshatin të pabanueshëm.
Sipas një studimi të publikuar nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë së Rinovueshme (IRENA) në vitin 2021, Shqipëria ka një nga aksionet më të larta të energjisë së rinovueshme në Evropën Juglindore.
Hidroenergjia zë pjesën më të madhe të prodhimit të energjisë elektrike në vend: rreth 95 për qind e kapacitetit të instaluar të energjisë elektrike të Shqipërisë.
Rezistenca ndaj digës së Poçemit nuk u kufizua vetëm tek banorët e Kutës, por e tyre ishte më e zhurmshme.
Dhe ja ku vjen ideja për një komunitet të energjisë diellore.
Si pjesë e përpjekjeve të tyre për t’i rezistuar ndërtimit të digës së hidrocentralit, banorët e Kutës dhe grupet mjedisore që punojnë me ta u përpoqën të bindin të gjithë se alternativat më pak shkatërruese të gjenerimit të energjisë ishin vërtet të zbatueshme.
“Një nga alternativat që mendojmë se është krejtësisht e papërdorur në Shqipëri është energjia diellore. Dhe mesazhi që ne donim të jepnim është se ky komunitet nuk ka vërtet nevojë për hidrocentralin e Poçemit, sepse ka mundësi të tjera për të marrë energji”, thotë Besjana Guri, eksperte mjedisore nga EcoAlbania, e cila ka punuar ngushtë me komunitetin.
Një fushatë e udhëhequr nga EcoAlbania me mbështetjen e banorëve të Kutës dhe një gamë të gjerë mbështetësish që përfshinte edhe kompaninë amerikane të veshjeve të jashtme Patagonia, u mblodhën fonde të mjaftueshme për të sjellë fazën e parë të paneleve diellore në Kutë.
Në dhjetor 2021, dritat u ndezën dhe lindi komuniteti i energjisë në Shqipëri.
Projekti energjetik i Kutës mund të jetë një përjashtim në Shqipëri, por është pjesë e një tendence më të madhe në të gjithë Evropën dhe lëvizjen në rritje të energjisë qytetare të kontinentit.
“Komunitetet e energjisë qytetare”, “kooperativat energjetike” dhe “kolektivat e energjisë” janë të gjithë terma që përshkruajnë në thelb të njëjtën gjë: një model i lokalizuar i prodhimit të energjisë i rrënjosur në idenë se qytetarët mund të jenë pjesëmarrës aktivë në prodhimin e energjisë së rinovueshme në komunitetet e tyre.
Që qytetarët, fjalë për fjalë, mund të marrin në duart e tyre prodhimin e energjisë.
Komunitetet energjetike synojnë të hapin rrugën për tranzicionin drejt demokracisë energjetike.
Ky koncept i drejtësisë mjedisore mbështetet në idenë se prodhimi, menaxhimi dhe shpërndarja e energjisë duhet të demokratizohet nëpërmjet parimeve të tilla si pronësia sociale e infrastrukturës energjetike, pjesëmarrja aktive e publikut në politikëbërjen e lidhur me energjinë dhe decentralizimi i prodhimit të energjisë.
Shpërndarja e komuniteteve të energjisë në të gjithë Evropën është çdo gjë tjetër veçse e barabartë.
Me përjashtim të dukshëm të Minoan Energy të Kretës, komuniteti më i madh energjetik në Greqi, të cilit së fundmi iu dha Çmimi Evropian për Energjinë e Qëndrueshme nga Komisioni Evropian, gjetja e shembujve të komuniteteve energjetike qytetare në Evropën Juglindore është një sfidë.
Marrë nga “The Parliament”
14 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Keto iniciativa jane per tu pershendetur. Sidoqofte, sistemet me panele diellore kane kosto te larte prodhimi, instalimi dhe sidomos mirembajtjeje. Nese fshataret e fshatit ne fjale krijojne nje fond mujor per mirembajtje, atehere ky sistem mundet te mbijetoje, ne te kunderten do pushoje se funksionuari ne disa vite. Pamvaresisht nga keto kosto, shteti duhet ti perkrahe dhe incentivoje keto iniciativa, duke patur parasysh se linjat e transmetimit te energjise kane humbje normale ne 8%, nderkohe qe ne vendin tone keto humbje shkojne nga 12-18%, do ishte me leverdi krijimi i ketyre programeve per fshatrat qe ndodhen larg linjave te transmetimit.
Më falni, çka do të thotë fjala "incentivoje"?
Inxhinier, harrove te thuash se energjia me panele Diellore dhe Bateri, nuk eshte e maftjueshme per te mbuluar nevojat e nje shtepie, te cilat ne rastin me te mire ka nje ngarkese fuqie te instaluar prej 6 Kw minimalisht. Nje sistem me panele qe te prodhoje kete energji 24 ore, do rreth 25 Panele dhe nje dhome me Bateri per naten kur nuk ka Diell. Kostua? 25-mije Euro mesatarisht. Kostia e zvendesimit te Baterive qe kane rreth 3-vite jete nen nje rregjim te vazhdueshem karikim-shkarikim 24 ore me 7? 15-mije Euro. Garancia se panelet do te prodhojne enrgjine e specifikuar me eficence , eshte e diskutueshme ne varesi te motit dhe temperatures, Artikullui me siper, natyrisht eshte thjesht nje promovim propagandastik, per te mbeshtetur krimin dhe vendimin arbitrar te qeverise se shitur Shqiptare e cila e shpalli Vjosen Park Kombetar pa asnje lloj llogjike dhe arsyeje. Nen pretekstin e Parkut Kombetar dhe mbrojtjes se mjedisit, keta kriminele kane synimin final, sipas direktivave te pronareve te tyre globaliste, nje axhende te erret, antinjerezore dhe diabolike. Te shpopullojne gjithe rrjedhen e Vjoses dhe te konfiskojne pasurite dhe ambjentet ku jetojne banoret e ketyre zonave, te cilat perfshijne pothuajse gjithe jugun e Shqiperise. E them kete, sepse zona Park Kombetar, do te zgjerohet nga te dy anet e lumit gjate gjithe rrjedhjes, me dhjetra kilometra. Tani per tani, vetem sa fusin kembet me kete vendim kriminal. Duhet kuptuar se c'fare vertet luhet prapa ketij vendimi dhe ne pergjithesi te mashtrimit te mbrojtjes se mjedisit dhe ndryshimeve klimaterike. Kjo eshte nje axhende antinjerezore, Diabolike Globale e cila quhet UN 2030 " Sustained Development ".
Inxhinjer, panelet e nxjerrin veten per 10 vjet nderkohe jetojne me shume se 20 vjet pa nderhyrje dhe nuk kane fare kosto mirembajtjeje perveç se here pas here duhen pastruar per efiçence me te larte.
shko mor copa injorantit....je edhe i ti pjese e mashtrimit, dhe jo vetem ti, por edhe ai me lart qe thote se baterite kane autonomi 3 vjecare...as tre muaj nuk zgjasin....kete e di mire kushqo qe perdor inerter....
Quhet Inverter, dhe baterite jane shume llojesh. Baterite e makinave psh jane plumb acidi, kurse ato qe jane per panele diellore, jane bateri lithiumi. Kane karakteristika dhe jetegjatesi te ndryshme, sepse jane teknologji te ndryshme.
Shqiperia nuk ka ngrohje ne shkolla! Perse na mbushni me brockulla?!
nuk na ndahet sudja neve...ky eshte mashtrim i radhes...ndryshe do ta kishte bere bota me kjo....kjo lloj energjie vlen per emergjencat, spitalet, serverat etj, por jo qe te krijoje pamvaresi nga rryma qe perdorim sot....panelet ngrohin uje dhe kaq...kthimi nga rryme e vazhduar ne alternativ kushton qimet e kokes...muhabet kot...kush i hyn kesaj pune e merr vesh mire pas ca muajsh...
Thoshin me perpara pleqte e vjeter mallakastriote;Kuta është Moska e vogel ???? Kjo per faktin se ishte e sistemuar mire ,me rruge te shtruara me kalldrem etj.
Sisteme te tilla duhet te jene te levizshme. Te ndjekin diellin. Duhet kompjuter. Balanca: kosto, kosto mirembajtje vs fitim, eshte e veshtire per tu arritur ndryshe.
Postoi komeentet, perse i mban peng, moderator.
Panelet diellore vazhdojne te japin energji te "shtrenjte", dhe kjo per faktin se duhen rreth 20-25 vjet qe te shlyejne vehten e tyre me produktin qe japin, shto ketu difektet qe shkaktohen nga djegja e qelizave ne raste kur kemi hije te shkaktuara nga faktore natyrale si gjethe apo glasa shpendesh, ne oret e pikut te diellit , kur energjia elektrike e cliruar, per pasoje dhe rryma eshte maksimale, pra duhet dhe mbikqyrje e vazhdueshme. Nga ana tjeter mqs jemi te orientuar drejt Ligjit Europian per kete ceshtje , keto sisteme do te funksionojne paralel me Rrjetin Kombetar te Energjise dmth energjia e prodhuar do ti shitet shtetit ne rrjet me nje cmim te caktuar dhe do konsumohet po nga ky rrjet me cmimin kombetar. Per kete qellim do te kete politika te detyruara nga Europa , per elektifikimin dhe lidhjen me Rrjetin Kombetar te fshatrave e zonave te paelektrifikuara. Jane probleme qe do ti gjejme perballe ne te ardhmen. Per momentin une e shoh si nje shpenzim luksoz, pra te shume te shtrenjte per ekonomine tone kombetare, qe shume shtete te zhvilluara hezitojne ta aplikojne ne mase te gjere. Nuk ka arsye te jemi te "paret".
Ka gati 32 vjet që pengohet dhe sot prodhimi i energjisë, nga familje e komunitete, në mënyrë që të grabitet uji i perëndisë dhe toka e njerëzisë .hajt na rujt zoti . Kovaçi qi ban patkoj.
Cfare mendimi ka per kte problem Mul Noka? Pa pyet Nardin ( Ndoka), mikun tim strategjik, asnje hap nuk duhet te bahet, se ka dam e ardhmja e Shqypnise sone, ka thane Muli, dora vete.