Te fundit
Lamtumirë Irini Papas
14 Shtator 2022, 11:21Kulturë
TEMA
Është shuar në moshën 96-vjeçare, Irene Pappas, aktorja shqiptare, e njohur në mbarë botën.
Kush është aktorja Irini Papas:
Irini Papas, emri i vërtetë i së cilës ishte Irini Lelekou , lindi më 3 shtator 1926 në Chiliomodi, Corinthia, ku ajo kaloi fëmijërinë e saj.
Prindërit e saj ishin mësues dhe ajo kishte tre motra. Adoleshencën e s aj e kaloi në Athinë duke ndjekur kurse aktrimi në Shkollën Kombëtare të Teatrit Klasik.
Në moshën 15-vjeçare ajo tashmë nisi rrugën e saj artistike, ku punoi si producente radiofonike, këngëtare dhe kërcimtare.
Në moshën 18-vjeçare ajo u martua me shkrimtarin Alki Papas dhe megjithëse martesa e tyre nuk zgjati shumë, aktorja mbajti mbiemrin me të cilin u bë e njohur në mbarë botën.
Në 96 vite jetë, Irene luajti në 80 filma, por më si spikaturi ishte roli i Penelopes në serinë televizive italiane “Odissea” bashkë me legjendën e artit kinematografik, Bekim Fehmiu.
Ndërkohë gjashtë vite më parë në një deklaratë që bëri ajo tronditi grekët duke thënë se origjina e saj është shqiptare.
“Nuk mund të largohem nga kjo botë, e të mos e them të vërtetën, se unë jam shqiptare. Kur kam lindur në vitin 1926 mbiemri im ka qenë Irene Leleku”- tha ajo 6 vite më parë.
Deklarata e fortë e Papas:
Gjatë xhirimeve të filmit legjendar “Odissea” në vitin 1968, në momente pushimi të dy aktorët kanë qenë duke biseduar në një gjuhë që nuk ishte e askujt tjetër nga trupa e filmit. Të pushtuar nga kureshtja, njëri prej tyre i pyet:
-“Më falni, por cila është gjuha që ju po e flisni”?
Irena Papas (Irini Leleku) e prek në dorë Bekim Fehmiun, që ta linte të përgjigjej:
-“Është gjuha e nënës”!
-“Gjuha e nënës? Po cila mund të jetë ajo gjuhë e nënës kur ju jeni greke e Bekim Fehmiu jugosllav”? – i pyet gazetari.
-“Unë jam shqiptare nga Greqia kurse Bekimi shqiptar nga Jugosllavia por më e rëndësishmja është se ka qenë vullneti i vetë Zotit që ne të dy t’i luajmë këto dy role sepse dikur edhe vetë Penelopa dhe Odiseu kanë folur po të njëjtën gjuhë që e flasim unë e Bekimi sot”, tha ajo.
Karriera e aktores së njohur:
Në hapat e saj të parë në skenë, ajo mori pjesë në produksionet e Teatrit Kombëtar. Talenti i saj unik dhe interpretimet e shkëlqyera në tragjeditë antike si “Medea” dhe “Elektra” e bënë atë shumë shpejt të famshme. Dashuria dhe respekti i aktores për dramën antike ishte i madh.
Debutimi i saj në kinema bëhet në vitin 1948 në filmin “Engjëjt e humbur” me regji të Nikos Tsiforou. Në vitin 1951 vjen “Shteti i Vdekur”, i Frixos Iliadis, me bashkë-yll Giorgos Foundas.
Në vitin 1962 ai bashkëpunoi me Michalis Kakogiannis dhe luajti në adaptimin filmik të “Electra” të Euripidit së bashku me Yannis Fertis , Aleka Katselis dhe Manos Katrakis .
Filmi fitoi gjithsej 24 çmime dhe nderime, duke përfshirë çmimet për përshtatjen më të mirë të filmit dhe kolonën zanore në Festivalin e Filmit në Kanë (1962).
Irini Papas kishte marrë pjesë në më shumë se 80 filma, me xhirime në të gjithë botën (Chinatoën, Hollyëood, Jugosllavi, Liban, Marok, Brazil, Australi, Portugali, etj.) me aktorët e saj, ndër të tjera, Marlon Brando, Yves. Montand, Gregory Peck, Anthony Quinn, Richard Burton, Gian Maria Volode, James Cagney.
Përveç adaptimeve të suksesshme të tragjedive, filmat e saj më të njohur janë filmi i paharrueshëm hollivudian “The Cannons of Navarone”, ku luan rolin e luftëtares Maria Papademou (1961) dhe “Alexis Zorbas”, i cili luan rolin e ‘E veja’ (1964).
Pamja e saj intensive, linjat e pastra të fytyrës, karakteristikat e “Caryatid”, titull që e ndoqi gjatë gjithë karrierës së saj dhe personaliteti i saj intensiv, pushtuan audiencën ndërkombëtare dhe producentët amerikanë.
Irini Papas ka qenë në qendër të vëmendjes së kinemasë ndërkombëtare për shumë dekada.
Vërtetimi i punës së palodhur dhe talentit të saj vjen në vitin 1969 me filmin “Z”, të Kostas Gavras , i cili fiton Oscarin për filmin më të mirë të huaj .
Në vitin 1972 shfaqet përkrah kompozitorit grek fitues të Oskarit, Vangelis Papathanasiou. Ai e bind atë të provojë talentin e saj në të kënduar.
Irini Papas regjistron me të albumin e fundit të grupit muzikor “Aphrodite’s Child”, me referenca për “Apokalipsin e Gjonit” dhe një kontribut lirik të regjisorit Kostas Ferris.
Lidhjet e Irini Papas me audiencën italiane datojnë që në vitet ’60, kur aktorja shqiptare luajti në produksione ndërkombëtare.
Kontributi i Irini Papës në art është vlerësuar shumë herë brenda dhe jashtë Greqisë, përmes çmimeve të panumërta që ajo ka marrë herë pas here. Përveç Oscarit që fitoi në vitin 1969 për interpretimin e saj në filmin “Z” të Kostas Zavras, ajo ka marrë edhe shumë çmime të rëndësishme.
Në vitin 1995, ai u nderua me Medaljen e Gjeneral Brigade të Urdhrit të Feniksit nga Presidenti i Republikës së Greqisë, Kostis Stefanopulos. Në vitin 2000 ajo u nderua me titullin “Gruaja e Evropës” për kontributin e saj në promovimin e identitetit kulturor evropian.
Në vitin 2008 u nderua me çmimin “Çmimi Ndërkombëtar për Kulturën” nga organizata Premio Roma në teatrin antik të “Ostia Antica”, pak kilometra jashtë kryeqytetit italian.
Në vitin 2009, aktorja me origjinë nga Shqipëria u nderua me “Luanin e Artë” të Bienales së 40-të të Teatrit të Venecias , pas propozimit të drejtorit të veprimtarisë, regjisorit të njohur, Maurizio Scaparro.
Papas ishte në mesin e 260 artistëve nga e gjithë bota, të cilin Papa Benedikti e ftoi në Kapelën Sistine të Vatikanit, për t’i kërkuar atyre “të transmetojnë mesazhin e Zotit me artin e tyre” .
Po kështu ajo është nominuar edhe për disa çmime të tjera ndërkombëtare si “Fennecus”si aktorja më e mirë në filmin “Into the Night”, 1985; aktorja më e mirë në filmin “Island” nga Australian Film Institute, 1989.
27 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Ngushellime e njikohesishte rrespekt per kte Artiste te Madhe te Filmit .Shqiptaria ne Nenshtetsi Greke e Madhja Irena Papas e cila dekadat e fundit te jetes i kaloj larg Greqise ,ne Portugali per mosperputhjen e saj me greke .Ne nji interviste ajo ka deklaruar ; E dua vendin tim por jo mentalitetin grek .
Mos i ngatroni faktet,,ajo ka thene qe jam me origjine arvanitase dhe jo shqiptare,,, dhe faktkisht jane arvanitasit qe pretendojne se jane te paster etnikisht dhe jo te ashtuquajtur shqiptaro -turke sic eshte popullsia shqiptare ne Shqiperi.Pra ata pretendojne se jane kombesi ndryshe nga shqiptaret e Shqiperise dhe elementi kryesor i krijimit te Greqise moderne. Irena Papas ishte dhe mbetet aktore e madhe greke me fame boterore,dhe jo shqiptare,mbasi ajo ska luajtur ndonje film shqiptar. Mos i ngateroni gjerat.
S'ka gjuhe arvanitase , ka vetem gjuhe shqipe.
Lexo historine ..termi shqip eshte shume me i vonshem se arberisht,arvanitisht.
Pergjigje "aaaaaa", Idiot i rrezikshem! I fut shtesen " dhe jo shqiptare" nga xhepi! Turp te keshe! Nuk mbrohet Greqia keshtu! Tashme e dime qe grekerit erdhen nga Qipo , Aleksandia ( egjypti sot) . Pervecse arvaniasit flasin shqipe te bukur, por ata ndihmojne shqiptaret per te dalluar grekrit. Ne sensin pozitiv. Arvanitasit jane shume. Arvanitas vjen nga fjala Albanian. Ne ne Shqiperi i njohim tash si Shqiptaro- grek, per shkak se ka rrjedhur shume kohe dhe z. aaaaaa, eshte i kuptueshem idiotlleku yt pa kufi.
Syte e saj ishin vertet te bukur dhe zhbirues. Me kujtohet qe femije te filim Odisea. U prehte ne paqe!
MEQENESE ISHTE SHQIPE PERSE NUK IU DHA ASNJE ÇMIME NGA SHQIPERIA? SE JEMI KOMB LEEEEEEEEEGGEEEEENNNN TURP TE JESH SHQIPTAR
Per ne shqipot, ti je vertet turp kombetar. Vazhdo te hash mut sic ke ngrene gjithmone, se mbase te ben mire.
Fytyren tiparet e se madhes Irena Papa e gjen ne shume femra Shqiptare dhe asnji Greke ,gje e cila tregon qarte genin e saj te bukur Shqiptare . Kam njoh nji grua ne Fier dikur qe eshte Origjinale si me qen Binjake e Irena papas ,por edhe te tjera femra shqiptare ku dallohet qarte tiparet e ngjashme .Mos u cudisni aspak nqs do benim nji afrimittet ne tiparet edhe te Dua Lipes me Irena papas _jovetem Sharmin qe e kane te dyja pothuaj identik . Sidoqofte u largua nga Greqia sepse nuk suportonte dot greket si karaktere e mentalitet , ishte krenare se kishte gjak shqiptari dhe kohet e fundit e deklaronte shpesh hapur ,duke treguar qarte Personalitin e Karakterin e saj te Forte . U Preht ne Paqe ...
O beqir,te krahasosh orthodhoxen Papa me turkoshaken dua llapa eshte njelloi si te krahasosh G.Kastriotin me sullton Muratin....!!!!!
O po po po hapi deren e Halese qelbsi Karafiqis . Te gjithe njerzit komentojne Temet # nga nga Korifillaket qe luftojne per sufllaqin e dites , e po c'na jan ngjit pasht kepuceve kta katagjoza !
Evgjiti Janulles ajo kishte shum kohe qe se konsideronte veten as orthodoxe as greke . Deklaronte se ishte qytetare e botes me origjine arvanitase . Vetem kaq
IRENE PAPAS KA mbiemrin nga babai LELEKU.Po keshtu e kishte edhe Maria KALLAS e cila vuri nje mbiemer artistik kur qe ne ITALI qe e perdori edhe kure u martua me MENENGHININ edhe pas ndarjes me te sigurisht.Artistikisht mbiemri Leleku nuk u qendronte,Irini mbajti mbiemrin e burrit dhe ishte bere e njohur tashme me ate mbiemer pas ndarjes.Ndersa Marise ja vune te tjeret
Dua eshte katolike.
Ngushellime...per kete aktore te madhe.....
U prefte ne paqe Shqiptarja e madhe Irini Lelekou, simbol i telentit, mencurise dhe bukurise femerore. Sa shume ikona po na ikin..por perjetesine ia ka dhene kinemaja. Nje dite do shkoj te varri i saj dhe te vendos nje tufe me lule..
Irini Leleku ishte Arbereshe, jo skiptare.
U be romioi te na mesoj neve kush esht Arber e kush eshte Shqiptar.. pikerisht nga nje derdimen detar qe as nuk e di cdo te thot emri helen ne gjuhen greke dhe me arrogancen e injorantit vjen ketu te permendi emrin autokton fisnik Iliro-Arberor dhe titullin ushtrak te Pirros E "Shqiponjes" Gjithashtu poshtërimi i shkaktuar i vetes suaj është kënaqësia jonë Katallaves Romioi Philhelene fake ellines wannabe since 1821-present
Dekari, arbereshet, allvanitasit, allvanoset, arrnautet jane qe te gjithe pjese e te njejtit komb; atij shqiptar. Te tere keta, flasin te njejten gjuhe dhe kane te njejtat zakone, tradita dhe vlera. Zagaret si puna jote, qe kane tradhetuar idealet kombetare, keto gjera i kane te pa mundur qe ti kuptojne.
si ka mundesi Arberit e Italise, Greqise dhe kudo ku jane nuk e kane ditur termin skiptar? cdomth skiptar dhe kur u shpik? te fala sunit
Detari , qenke me shume i Semure nga Trut se sa duket ! Noj Kontroll ke Mjeku s'do te bente keq, me pengu ndonji vetvrasje te mundeshme e shkosh ne varre janulles
Bravo Detar;nje grek i lasht kuptohet me nje neogrek,ndersa nje arvanit nuk mund te komunikoj me nje shqiptar
U preht ne Paqe Artistja e Madhe me gjak Shqiptareje . _ Irini Leleku ,ne nji interviste te saj deklarj prejradhjen e saj shqiptare ,duke folur qarte se Prinderit e saj Flasin gjuhe tjeter joGreqishte qe quhet Shqip . - Filluan te quhen Arvanitas , mbas 1913 -es kur pjesa e Madhe e Teritorreve Shqiptare ,te Jugut - ju ankesuar Shqiperise nga Fuqite e Medha duke ja dhuruar Shtetit Grek qe po Formonin ne Ballkan ,bashke me kte FakeShtet qe do shndrhej ne nji Kancer te Politikave te Ballkanit ,filloj Gjenocidi fizik por edhe Politike i Europes i cili nuk njeh te ndalur ala sot . Jane Fakte qe tashme i njeh Bota mbare . Ne Itali Arbereshet i ke kudo ne qytetet e tyre me Flamurin Shqiptare ,sepse Italia eshte nji shtet Demokratike dhe me nji qytetari e kulture te civilizuar ,ndryshe nga Greqia e cila jovetm nuk i njeh ala sot Minritetet brenda Fakeshtetit Grek ,por ushtron nji Diktature te tipit te sadam hyseinit ne Gerrqi .Pra asnji gjurme Shteti Demokratike .Por shume Video te Arvanitasve tregojne qarte gjuhen e tyre Shqip ,kostumet Kombetare Shqiptare dhe vallet e madje fytyren e genit shqiptare ,qe ndryshojne ne gjithcka nga rraca e jevgjiteve grek tufezuar ne Greqi nga turqia ,arabia, azia ,afrika . _ Shashkat e antishqiptareve fundamentalistet e Kishes Famekeqe Greke Mesjetare ne mediat shqiptare , tregojne qarte surratin e fares se Djallit Grek ne cdo rast
U largua nga jeta edhe nje ikone tjeter e kinematografise boterore. U prefte ne page kjo artiste e madhe. Faleminderit per emocionet qe gjithmone na ka dhene me rolet e luajtura me mjeshteri.
Nuk mendoni se ja vlen ti vendoset emri i Saj nje rruge ne Vendin tone, se paku tani, sepse do qe mire qe kryebashkiaket tane ta mendonin se ishte gjalle.
Vladimir , bravo . Nji idee perfekte ,qe duhet te vihet ne jete . Nji rruge e Kryeqytetit ose nji qendre kulturore ,duhet te nderohet me Emrin e ksaj Artste te Madhe Shqiptare _Irena Papas ose Emri i saj Irini Leleku me dje me shkronja te Arta . Ky do ishte Nderi dhe nji hap shume i rendesishem drejt te Ardhmes ,nqs do kemi vertet nji Kryebashkiak largpames dhe jo nji bythec ,qe i trembet Presioneit te Greqireve e mos bere ate qe duhet per te treguar dinjitet e ndricuar Gjakun Shqiptare . _ Se do ket bythe ta bej Veliaj kte gje ,qe do ishte nji plus i madhe per te ardhmen e tij edhe ne Politike ,kjo mbetet te shikohet .Kjo e ve ne Prove se sa Atdhetare apo lepirs te Greqireve i kemi Politikanet e Ardhshem .
Z. Irena dhe Z.Bekimi kanë preardhje gjakovare.