Te fundit
A ka qenë Platoni komunisti i parë në botë?
21 Tetor 2022, 18:40Kulturë
TEMA
A ishte filozofi i Greqisë së lashtë, komunisti i parë që ka njohur historia e njerëzimit?
Origjina e marksizmit daton kohë më parë. Të gjithë e dinë se Karl Marksi është kumbari i doktrinës komuniste. Vepra të tilla si Manifesto Komunist dhe Das Kapital kanë qenë jashtëzakonisht me ndikim në sferën e politikës moderne.
Platoni, nga ana tjetër, ishte një filozof grek që i prodhoi veprat e tij më shumë se 2000 vite më parë. Së bashku me Sokratin dhe Aristotelin, ai mbetet një nga pionierët e filozofisë perëndimore.
Por a mund të jenë këta dy mendimtarë më të lidhur nga ç’e mendojmë? A është Platoni, ndoshta, një avokat i hershëm i komunizmit?
Prona private
Heqja e pronës private është një pjesë thelbësore e komunizmit. Sa herë që lexoni ndonjë vepër të Marksit, do të ndesheni me këtë ide, madje më herët se sa vonë:
“Prona private moderne borgjeze … bazohet në antagonizmat klasore, në shfrytëzimin e shumicës nga pakica…” ka thënë ai.
Por, një koncept i ngjashëm është i pranishëm edhe në ‘Republikën’ e Platonit, por në vend që të aplikojë heqjen e pronës private për të gjithë shoqërinë, Platoni është më specifik:
“… Kujdestarët tanë nuk do të kenë asnjë pronë private përtej gjërave thelbësore … asnjëri prej tyre nuk posedon një shtëpi banimi apo magazinë ku asnjë mos të ketë të drejtë të hyjë.”
Në shtetin ideal të Platonit, ‘Gardianëve’ do t’u duhej gjithashtu të hiqnin dorë nga argjendi ose ari, sepse interesat e tyre parësore nuk duhet të jenë sipërmarrja private, por e mira e të gjithë komunitetit.
Platoni këtu flet ekskluzivisht për klasën e Gardianëve, një grup i cili përbëhet nga Sundimtarë dhe Ndihmës, të cilët qeverisin dhe mbrojnë qytetin përkatësisht.
Këto rregulla nuk vlejnë për të gjithë.
Struktura klasore
Punëtorët në shtetin ideal të Platonit lejohen të zotërojnë tokë për zhvillimin e produkteve dhe mallrave të tyre për sa kohë që ata nuk bëhen më të pasur ose më të varfër se ç ‘duhet:
“Njëra prodhon luks, përtaci dhe një dëshirë për të qenë ndryshe apo më i mirë se të tjerët, ndërsa tjetra prodhon poshtërsi dhe një kulturë të dobët pune së bashku me dëshirën për revolucion.”
Në këtë kuptim, Platoni e lejon pronësinë private me kusht që ajo të rregullohet nga shteti.
Kjo, natyrisht, është e ndryshme nga Marksi që dëshiron të heqë dorë nga prona private në tërësinë e saj. Por ideja e një sistemi me qeveri të madhe – që i jep shumë fuqi pushtetarëve – mbetet gjithsesi një ide e majtë, ndryshe nga ana tjetër e spektrit, ku të djathtët sugjerojnë se një qeveri sa më e vogël prodhon një shtet dhe një shoqëri më të shëndetshme, duke mos i lënë shumë pushtet në dorë qeverisë e cila rrezikon të korruptohet, dhe duke i lejuar qytetarët dhe bizneset të vetë-qeverisen.
Por sigurisht kjo është më e thjeshtë në teori se sa në praktikë, pasi në mënyrë që të ekzistojë në realitet, ajo do të kërkonte një kulturë politike të një niveli të lartë dhe të shpërndarë në masë, dhe një edukim dhe vetëdije politike që duhet ta zotërojnë shumica e popullsisë.
Pikërisht kësaj i frikësoheshin filozofët e lashtë grek si Platoni apo edhe Sokrati i cili mendonte se demokracia ishte e rrezikshme pasi i linte në dorë qeverisjen një shumice që gjithmonë ka probabilitetin të jetë e paedukuar – alternativa e tij ndaj kësaj ishte një lloj monarkie e cila qeverisej nga disa ‘filozofë-mbretër’ të cilët ishin të vetmit së bashku me një grup më të vogël diplomatësh që duhet të kishin të drejtën e votës, ndryshe nga demokracia që ua jep këtë të drejtë të gjithë pjesëtarëve të një shoqërie në mënyrë të barabartë.
Për më tepër, shoqëria ideale e Platonit është e ndarë në tre pjesë dalluese: Sundimtarët, Ndihmësit dhe Punëtorët. Këtu ka një strukturë të qartë që nuk i ngjan një shoqërie pa klasa, komuniste, si ajo e përshkruar nga Marksi në Ideologjia Gjermane:
“Në një shoqëri komuniste, ku askush nuk ka një sferë ekskluzive të veprimtarisë, por secili mund të realizohet në çdo degë që dëshiron…”
Platoni sigurisht që nuk është një adhurues i pronës private, dhe kjo është e thënë më butë dhe deri diku më specifike. Ashtu si Marksi, ai beson se pronësia individuale promovon egoizmin dhe lakminë. Dhe megjithëse ai beson se Punëtorët – në vend të Sundimtarëve dhe Ndihmësve – duhet të kenë një sasi të kufizuar të pronës private, ai nuk dëshiron që dikush të jetë shumë i pasur apo shumë i varfër.
Megjithatë, shoqëria e Platonit ka një strukturë të ngurtë hierarkike, ndërsa ajo e Marksit jo. Ky është një ndryshim themelor midis këtyre dy filozofëve vizionarë, dhe për këtë arsye është e padrejtë të përshkruhet Platoni si komunist.
Por nga ana tjetër, Platoni ishte një nga shumë mendimtarët që e frymëzoi veprën e Karl Marksit, dhe idetë e tij mund të kenë pasur një ndikim të konsiderueshëm në krijimin e mëvonshëm të ideologjisë komuniste.
17 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Mayer Amschel Rothschild eshte zyrtarisht komunisti i pare. Beri 5 femije qe i shperndau ne 5 qytete te Evropes. Ne Londer, Paris, Franfurt( koka e gjarperit). Viene dhe Napol. Ylli me pese cepa nenekupton 5 komunistet e pare te organizuar.
Plato ishte helen jo grek! Helen dhe grek jane dy gjera te ndryshme!
Konfuci, filozofi i lashte kinez, ka jetuar me perpara se Platon. Idete e tij mbi "shoqerizimin" e shoqerise njerezore jane me te hershme dhe me komuniste se ato te Platon-it.
Platoni nuk mund te quhet Komunisti i pare, sepse Platonii jepte perparesi Idese abstrakte para Konkretes Prandaj edhe ka dale Shprehja " E kam mik Platonin , por me shume kam mik te verteten" Sepse Platoni thoshte psh qe" Lulja ekziston sepse ekzisotn ne fillim ideja e lules ne mendjen time " Ndersa Komunizmi ka kryesore Konkreten, ate qe ti e prek Dmth ne shembullin e lules, Komunizmi thote " Ekziston Lulja dhe nga ajo ka lindur mendimi per lulen, jo anajselltas" Dhe ka plotesisht te drejte Marksizmi Eshte Konkretja, Natyra , ajo qe na detyron te mesojme cfare ka rotull nesh Ne nuk lindim te ditur sic pretendon Pllaton Bubuqi lol Pra Platoni eshte idealist , ai duhet te kete ndikuar tek Hegeli , por jo tek Marksi, se Fiozofia e Marksit eshte krejt e kunderta --pavaresisht se ka disa ngjashmeri ne adminsitrimine jetes por Thelbi i Filozofise eshte i kundert Keshtu qe artikulli jot eshte vari leshte lol
Shume e drejte Raimind!!
IDEALISTE APO MATERIALISTE KJO ESHTE CESHTJA DHE LUFTA E PERJETESHME E FILOZOFISE PER TE CILEN JANE SHKRUAR VEPRA TE PANUMURTA QE NGA LASHTESIA DERI NE DITET TONA . SEJCILI SIPAS BOTKUPTIMIT TE TIJ PERSHKRUAN FENOMENET SHOQERORE . PRANDAJ KJO TEME ESHTE SHUME E GJERE DHE E THELLE .ARTIKULL SHKRUESI RREKET TE NA VERTETOJE SE IDETE KOMUNISTE KANE EKZIZTUAR DHE SHKRUAR QE NE KOHE TE PLATONIT .NE FAKT SHUME KOHE PARA PLATONIT KA EKZIZTUAR RENDI I PARE SHOQEROR ICILI QUHEJ KOMUNIZMI PRIMITIV . PER ARTIKULLSHKRUESIN DO TI KUJTOJ MONOLOGUN TEK FAUSTI I GETES . STUDIOVE AH FILOZOFI . JURISPUDENCE E MEDICINE DHE JA KU JE NJE LOL TRUTHARE ASPAK MEI MENCUR SE ME PARE .
IDEALISTE APO MATERIALISTE KJO ESHTE CESHTJA DHE LUFTA E PERJETESHME E FILOZOFISE PER TE CILEN JANE SHKRUAR VEPRA TE PANUMURTA QE NGA LASHTESIA DERI NE DITET TONA . SEJCILI SIPAS BOTKUPTIMIT TE TIJ PERSHKRUAN FENOMENET SHOQERORE . PRANDAJ KJO TEME ESHTE SHUME E GJERE DHE E THELLE .ARTIKULL SHKRUESI RREKET TE NA VERTETOJE SE IDETE KOMUNISTE KANE EKZIZTUAR DHE SHKRUAR QE NE KOHE TE PLATONIT .NE FAKT SHUME KOHE PARA PLATONIT KA EKZIZTUAR RENDI I PARE SHOQEROR ICILI QUHEJ KOMUNIZMI PRIMITIV . PER ARTIKULLSHKRUESIN DO TI KUJTOJ MONOLOGUN TEK FAUSTI I GETES . STUDIOVE AH FILOZOFI . JURISPUDENCE E MEDICINE DHE JA KU JE NJE LOL TRUTHARE ASPAK MEI MENCUR SE ME PARE .
Ala vazhdoni me Prrallat e Fillozofise shpikur nga Gjermanet ju ! Boll me .Cdop gebjeshter e Mashtrim Historike ka nji Fund . Vetem idiotet mundet te besojne ne kto Prralla idiotesh
Platoni eshte Shqiptar, emri i vertet Platin, dmth i cmuar (si platini). Na e kane vjedh Greket, si te gjithe filozofet e tjer Shqiptar te lashtesis. Hahahaàaaa po qesh me lot ????????????????????
kush ta mbushi mendjen qe Platin eshte fjale shqip?
" Ah, derr u bofsh, o derëmshelë! Po, shqiptarët e Malësisë së Gostivarit kanë në përdorim ndf-mbiemrore PLAT. Me këtë fjalë mbulohet kuptimi i përshkrimit të dickaje që është e pastër, burimore, fisnike, pa shtesa, pa surrogate. plat vdorë (borë), plat i bardhë, plat i mirë, Plat tomël (me shije e me të gjitha vecoritë e mira)
" Gjermanet paskan shpik Platonin!!!!!!!" Ti e sigurt je idioti me i madh
u mbytsh ne Halene e Kishes Janulles o cop idioti . Me ju filogreket nuk mundet te flitete sepse eshte njelloj ,si me fol me nji Islamist ,nji Taliban mbi Fete . ____E para ktu nuk eshte aspak vendi per te diskutuar seriozishte me ju plehra qe njihni vetem anen siperfaqsore te Historise dhe Brockullat Greke , por sidoqofte , ne diku duke tallur kart me filogreket qe ndyjne mediat Shqiptare e diku me noj te vertete , tentojm t'ju qisim carin nga bytha juaj qelbur qe ju kan rrasur mashtruesit qe Krijuan Historine e Greqise . Ka ndonji nga ju Trushplaret e Historise Helene te na tregoj Fakte mbi ekzistencen e Prralles me Filozofe Helen ? Ku jane kto Fakte ose ku nga ka dal nji burim i tille ? Hajt pra thjeshte ,na e beni te njohur kaqola truBosh .Dikur ju kam ber edhe nji tjeter pyetje se :( kur filluan te quheshin gabelet e Lashte Helen ? ) por asnji nga ju korifillaket turpordhe s'ju pergjigjet asnjiher dhe kjo flet shume ,per ate se cfar jeni ju dhe c'eshte Historia Greke . Hajt pra na llafosni karagjozat filogerrk
ju keni lindur te mbytur ne Prrallat qe ju ka Treguar Europa o gabela Persie ,qe ju pelqejn prrallat me shume se cdo Realitet o tru i qorruar .Plasini syt dhe vini ne perdorim trurin e shikoni se cfar jan greket sot ,dhe beni nji Rechech e vini ne funksion ato tru duke ber nji krahasim te thjeshte se si eshte e mundur ,qe helen te ishin kaq te zhvilluar ne ate shoqeri primitive dhe greket sot ne kte shoqeri Moderrne te jen kaq Primitive dhe te pazhvilluar ne raport me ate qe pretendojne . A e kuptoni ju nastradina qe ju jeni njelloj si Persianet qe jetojne ala sot me Prralat ,prandaj ju kamufloj Europa duke Eksperimentuar me ju duke ju perdredh trurin nga Bota Europiane sepse ishit te se njejtit Gen si ai AraboPersian qe besoni ne Prralla ? - Boll me ,o Nastradinat e Njerzimit ju vuri ne rolin e Kllounit Europa qe po ju mban mbi Uje , boll eshte boll e nqs grket do ishin Njerz do ta kuptonin kte gje dhe do mbylleshin ne Halen e Prrallave Platonike .
Frika nga Argumentet dhe KOmentet tona si Shqiptare ,ju trembin ju filogrekeve Trupjerdhur aq shume , sa ju rreshkasin Prrallat nga hundet poshte dhe hop filloni e Censuroni . Kjo verteton gjithcka qe ne shqiptaret themi /Komentojme ktu .Pra ju ,jeni te paafte per te debatuar ne nivele Qytetari o gabelat me Makiazhe Kllounesh te Historise . Sa inferiore qe ndiheni para Shqiptareve ! Hahahah por mos u merzisni .I ka jeta kto .rjedhim llogjik i asaj cfar jeni .Nji qenie e Genjeshtert nga lindja ne vdekje . Kujdes Erdoganin se do ju bej te zgjoheni te vdekur nji dite .
Pra perfundimishte Veprimet ,frika e grekoSullaqeve te Temes ,u struken si gjithmone e kan tradite para Shqiptarit dmth ARGUMENTIT HISTORIKE _duke i larguar Teemn nga paaftesia per t'u perballur . Hani mut tani ju Korifillake dhe mos u dukni me ne Mediet Shqiptare se ju a uleim breket poshte dhe e dini pastaj qe ju pret Huri pas
POEZIA të ligë shpirtin, thoshte Plaku. Burimet e totalitarizmit ushtarak. Me fjalë të tjera, poezia të bën të njerëzishëm, empatik, soditës shpirtëror e mendor. Shoqëria militariste e do njeriun bishë. Një përplasje karakteresh (mendjesh) njerëzore që nuk do soset kurrë.