Te fundit
‘Trazira’ në Ballkan, si po përplasen kroatët dhe serbët për emrin e një aeroporti
16 Nëntor 2023, 19:09Rajoni
TEMA
Riemërtimi i aeroportit të Dubrovnikut ka ndezur një grindje të re etnike midis kroatëve dhe serbëve, këtë herë për prejardhjen e një prej bijve më të shquar të qytetit të lashtë port.
Pas një riemërtimi këtë muaj, fluturimet për në qytetin e rrethuar me mure të Adriatikut tani zbarkojnë në aeroportin Ruđer Bošković, të emërtuar në nder të një astronomi e një matematikani të shekullit të 18-të.
I njohur gjithashtu si Ruggiero Giuseppe Boscovich për italianët, ai përshkroi një ligj të vetëm që rregullon forcat natyrore, një pararendës i teorisë atomike dhe vërtetoi mungesën e një atmosfere në Hënë.
Dubrovniku njihej si Raguza kur Boshkoviçi lindi në republikën vetëqeverisëse në vitin 1711. Nëna e tij ishte italiane dhe ai u nis për në Romë në moshën 14-vjeçare për të ndjekur arsimin dhe më pas karrierën e tij.
Por është identiteti dhe prejardhja e babait të tij që tani vihet në pikëpyetje, çka edhe kësaj radhe dëshmon se atribuimi i vendeve për njerëzit është “si të ecësh në gjemba” Ballkan, ku identiteti mund të jetë sa fluid, ashtu edhe shumë emocional. Në përgjithësi, zgjedhjet dhe përkatësitë fetare të bëra shekuj më parë janë ngurtësuar në identitet etnik: katolikët në kroatë, të krishterët ortodoksë në serbë dhe myslimanët boshnjakë në boshnjakë.
Nikola Bošković ishte një tregtar raguzan nga fshati Orahov Do, në malet që shtrihen mbi Dubrovnik. Ai fshat tani shtrihet në gjysmën e Bosnjës të drejtuar nga serbët e ‘Republika Srpska’. Udhëheqësit separatistë të këtij entiteti duan të ndërtojnë aeroportin e tyre në Trebinje, jo larg nga Orahov Do, dhe duan t’i vënë emrin edhe Ruđer Bošković. Argumenti i tyre është se Nikolla Boshkoviq dhe klani i tij kanë qenë serbë përpara se të konvertoheshin në katolicizëm.
Studiuesit serbë argumentojnë se konvertimi i Nikollës ishte thjesht transaksional dhe u bë në mënyrë që ai të mund të martohej me një familje katolike në Raguzë ose të vazhdonte karrierën e tij, dhe për këtë arsye nuk ndryshoi identitetin thelbësor serb të familjes.
Ish-presidenti serb Boris Tadiq e përshkroi Boshkoviqin si një “katolik serb”.
Danilo Kovaç, një historian në Universitetin Sapienza të Romës, tha: “Kur shqyrtohet çështja e origjinës etnike të Boshkoviçit, është thelbësore të pranohet se koncepti i identiteteve kombëtare kishte kuptime të ndryshme gjatë kohës së paraardhësve të tij.”
Duke iu referuar veprave të studiuesve serbë dhe malazezë që argumentojnë se familja në thelb ishte serbe, ai shtoi: “Të dhënat historike vërtetojnë pa dyshim se Nikolla vizitoi dhe përshkroi kishat dhe manastiret ortodokse serbe në Kosovë”.
Ivan Maslać, drejtori komercial i aeroportit të Dubrovnikut, i hodhi poshtë pretendimet e tilla.
“Emërtimi i aeroportit është puna jonë dhe sigurisht që nuk do të pyesim askënd për këtë”, tha ai, sipas gazetës Slobodna Bosna.
“Sigurisht që Ruđer Bošković nuk është serb”, thekson ai.
Domagoj Vidović, një gjuhëtar në Institutin e Gjuhës dhe Gjuhësisë Kroate, i cili bëri një studim për Orahov Do, tha: “Xhaxhai i Ruđer Bošković-it ishte një prift katolik, Don Ilija Bošković. Deri në fillim të shekullit të 20-të, në Orahov Do nuk jetonte asnjë i krishterë ortodoks. Origjina katolike e Boshkoviqit daton më shumë se 400 vjet. Për këtë ka dëshmi në raportet, regjistrat dhe regjistrimet dioqeziane.”
Përplasja për personazhet e famshëm të të kaluarës nuk është asgjë e re. Në vitin 2006, Serbia e quajti aeroportin e Beogradit sipas Nikola Teslës, shpikësit legjendar të inxhinierisë elektrike. Tesla ishte një serb etnik i lindur në fshatin Smiljan, i cili ishte atëherë, në mesin e shekullit të 19-të, në kufirin ushtarak të perandorisë austro-hungareze, dhe atë që sot është Kroacia.
Edhe pse ai mezi shkeli në Serbinë e sotme, Beogradi pretendon se Tesla është e tija. Hiri i tij ndodhet në një muze të Beogradit dhe kisha ortodokse serbe ka bërë fushatë për t’i zhvendosur në një katedrale, pavarësisht pikëpamjes së tij të shkëputur për fenë. Serbia u ankua me hidhërim kur Kroacia vendosi fytyrën e shpikësit në monedhat e saj 50, 20 dhe 10 cent kur u bashkua me eurozonën në fillim të vitit.
Banka Kombëtare e Serbisë i tha Agence France-Presse se duke bërë këtë, Zagrebi “po uzurponte trashëgiminë kulturore dhe shkencore të popullit serb”.
“Jam po aq krenar për origjinën time serbe dhe atdheun tim kroat. Rrofshin të gjithë jugosllavët”, tha Tesla një herë.
Në Bosnje, çështja e Trebinjës ka një dimension tjetër, një përpjekje nga nacionalistët serbë të Bosnjës dhe udhëheqësi i tyre separatist, Milorad Dodik, për të përforcuar autonominë e Republikës Srpska. Projekti deri më tani është bllokuar nga anëtarët kroatë dhe boshnjakë të presidencës së përbashkët boshnjake.
7 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Mos u zini bre "vellezer" kroat e serb, dergojeni ceshtjen ne APEL tek Sazan Guri dhe ai do t'u jape pergjigjen e merituar: Boshko-vic eshte me origjine shqiptare.
Fat man,a e ke Nonen e re,se Sazani ta eksploron shume bukur,edhe po ta keshe gerkoserve ja bene edhe me mire ekspertizen.
VK.Ballkan hesap.Histori idiote.Po kur shkruhet diku aty: Boshkoviçi lindi në republikën vetëqeverisëse në vitin 1711. Nëna e tij ishte italiane dhe ai u nis për në Romë në moshën 14-vjeçare për të ndjekur arsimin dhe më pas karrierën e tij.Vk, karriere ne vitin 1700,futja pordhes ,aty shkruhet si me qene sot.
Politikane pushtetare e popuj me idiote se ballkanasit nuk ka.Jane gati te qine njeri tjetrin ne bythe per mender religjionet fetare qe sjane gje tjeter pos skllaverues e poshterues te popujve
Si ska dal ndonji nga kta shkencetaret tane dhe tja gjej origjinen arnaute akoma?
Niko-Laos Thesalos (Nikolas Teslas) e ka patur origjinen nga Thesalo-Nika sipas nje Statistikori. Fatkeqesia e Kombit Greko-Ilyre eshte Turqia. Ne periudhen 1100 vjacare Bizantine te Perandorise se Romes Lindore te Megas Kostantinos me qender ne Kostantinopolis kjo zone ishte e banuar nga Greket e Ilyrise. Edhe sot gjenden Kokala (Kocka "shqip") ne varret e ishujve Kroate. Sllavet mund te kene ardhur nga Veriu si Emigrante por atje kishte popullsi vendase qe nga koha e Majmunit (Monkey angl). Emri Niko-Laos greq do te thote Fitore e Popullit "shqip") emer ky ne Nder te Perendise Greke Nike. Ky simbol eshte dhe ne Atlete sepse kur u be lufta midis Grekeve dhe Perseve ne Marathone heroi Greke Marathonomaku i pare i quajture Fidhipedis (Kembe gjarpri) vrapoi 42 kilometra dhe dha lajmin e Fitores ne Athine duke bertitur Niki dhe vdiq. Kete e ka shkruar edhe i Madhi Theo-Fanos Stilianos Mavro-Matis (Noli). Emri Theo-Fanos greq do te thote Paraqitje e Zotit. Kurse Mbiemri Mavro-Matis do te thote Sy Ziu. Thesalo-Nika greq,emri i motres se Aleksandrit te Madh do te thote Fitore e Thesalise. Para Osmaneve Ilyria ishte pjese e Perandorise Romake te Lindjes me qender Kostantinopolis qe nga shekulli i 4A.D deri ne pushtimin e Saj nga Osmanet ne 1453A.D. 1100 vjet nuk kishte as Istitucione Sllave. Bile sllavet shkruanin ne gjuhen Greke deri sa krijuan Alfabetin Cirilike. Glosa (gluhe "shqip") e shkruar ne Kishat Orthodhokse ishin Greke. Me vone me Renien e Perandorise Greko-Ilyre tek Osmanet futi hundet Papuci i Romes dhe ja ku jemi. Luftra,Urrejtje.Si ne Ukrahine. Lindja eshte Orthodhokse kurse pjesa Perendimore e Ukrahines Katolike. Kur u nda Krishterimi ne 1054A.D perse Papuci i Romes futi hundet ne Ilyrine e Megas Kostantinos (Kostantini i Madh) dhe Epirin e Pirros? Te vetequajturit Skip-Tare kane qene nje popull jo thjesht Myslimane Turq sic considerohen nga bota dhe Vete por nje popull me histori dhe Politizmo (Culture "shqip ") Greke. Mernin pjese ne Olimpiaqes Agones (Lojera Olimpike). Kur te Tjeret hanin mishin (meat angl) e njeri tjetrit dhe hanin Banane ne peme. Feha e Krishtere eshte semundja me e Madhe e Kombit Greko-Ilyre se rrjedhim asaj te Botes. Para nje viti gjeten Kokala (kocka "shqip") te nje personi te identifikuar (Identity) Greke. Cifutet e Austrise dhe Italise shfrytezuan pushtimin e Osmaneve dhe krijuan nje Pashallek turk me Idiotin e Nevojshem Ismail bej Vloren,Frashellinjte,Hasanet etj. Prandaj dhe Al-Bania nuk ka lidhje me Lashtesine e Heronjve te Epirit te Famshem,Maqedhonise,Ionise ku eshte sot Turqia,Magna Grecia per te cilen luftoi Pirrua I Epirit, Ikyrise etj. Arnautet e vetequajture Skiptare flasin per Dodonen e Aliut ne Malin Tomorr! Dhelfus (Delfi) ne Greqine e sotme considerohej Kerthiza e Botes. Atje ishte qendra ecte gjithe Kombit Greko-Ilyre. Bile edhe kur vrane Perandorin e Romes Ilulios Qesaris ne Senate vrasesit te Tij Vrutus i foli Greqisht.
O Erdogan o psikopat! Per Nikolla Tesllen zihen serbet dhe kroatet dhe sot del ti dhe thua se eshte grek. Je aq i lajthitur saqe emrin Niko e quan grek kur ai eshte sllav(qe do te thote askushi)....Mundohesh qe fjalen kocke te na e spjegosh nga kokalla dhe jo qe kokalla vjen nga fjala shqipe koke... Te ka vajte dem mundimi dhe edhe tyteti i ka vajtur dem sperma se ka qenene e prishur dhe te ka nxjerre ty te lajthitur... Sa per te tallur ty po te them si "ekspert" qe jam se "dhelfus" vjen nga fjala shqipe "dheu" qe ka dhe kuptimin e vertete te kesaj fjale qe perdoret ne greqi me kuptimin "kerthiza e tokes'. Pra eshe dheu qe perben token dhe jo kerthiza qe perben token...Greket si greket vjedhin shume, por gjuha shqipe ne te tera studimet eshte me e vjeter se greqishtja.....Eshte gjuha greke qe ka marre me shume nga shqipja se sa shqipja nga greqishtja. Sa per dijeni vertet ne shqiptaret morem vene myslymane ne kohen e Turqise por ruajtem rracen. Greket ruajten fene por turku u nderoje rracen dhe i lyeu pak me "boje te zeze'....Eshte mire qe mos te flasesh me gjuhen e urrejtjes ne kete forum. Aq me teper qe asnje nuk ta var...