Te fundit
Byreku me djathë shkëlqeu në renditjen botërore. Bullgaria merr pronësinë: Është i yni!
19 Mars 2023, 17:40Lifestyle
TEMA
Byreku me djathë ka arritur të ngrihet lart në renditjen e ushqimeve më të shijshme. Edhe pse atë e përdorin thuajse të gjithë vendet e Ballkanit, që nga Turqia e deri në Kroaci, Bullgaria ka arritur të marrë patentën. Madje radio Bullgaria, në edicionin e saj në gjuhën shqipe ka bërë një reportazh të gjatë për këtë.
Byreku (banica) bullgar spikati në një renditje prestigjioze, duke hyrë në top 50-shen e gatimeve më të shijshme me djathë në botë. Faqja e famshme e kuzhinës tradicionale dhe produkteve vendase, Taste Atlas, i caktoi specialitetit tonë pozicionin prestigjioz të 5-të, ndërsa dy specialitete të tjera bullgare gjithashtu u përfshin në klasifikim – sallata e shopëve (pozicioni i 14-të) dhe sallata e barinjve (pozicioni 41).
Në rajonet e ndryshme të Bullgarisë, byreku bëhet ndryshe dhe mund të ketë një shije të ndryshme, shpjegoi para Danaill Konov nga Radio Sofja e BNR-së Prof. Dr. Ana Koçeva, udhëheqëse e seksionit “Dialektologji” në Institutin e Gjuhës Bullgare pranë Akademisë Bullgare të Shkencave. Ajo u bind për këtë, së bashku me kolegët e saj, ndërsa udhëtonte nëpër territoreve të gjuhës bullgare në lidhje me përgatitjen e një harte kulinare interaktive. “Byrek është emri i përgjithshëm bullgar, por mund të hasen edhe emra të tjerë, si për shembull mlin bullgarisht, të cilat gjithashtu do të thonë byrek por në dialekte të ndryshme bullgare, dhe jo vetëm”, thotë Prof.Koçeva dhe shton:
Prof. Dr. Ana Koçeva
“Dhe nëse jeni në malin Rodopa dhe ju flasin për klin, keni parasysh se po flasin për byrek, edhe pse është bërë me oriz. Zellniku është gjithashtu një byrek kudo në territorin e gjuhës bullgare, por mos u gaboni se bëhet me lakër, përkundrazi është një byrek me të gjitha llojet e zarzavateve dhe bimëve të kopshtit, përfshirë barishtet. Edhe pse në disa vende zellniku bëhet vërtet me lakër, por me lakër turshi, më së shpeshti zellnik kuptohet si byrek me spinaq, labot, lëpjetë, etj. Ka edhe emrin billnik për byrekun me barishtetë dobishme.”
Njihen edhe byreku qumështor, rreckaman, i tërhequr, dembel, shterpë etj. Dhe forma më e vjetër gjuhësore e byrekut në trojet tona është “gibanica” dhe është karakteristikë e trevës së qytetit Vidin të Bullgarisë Veriperëndimore (folja bullgare nagibam do të thotë palos, përkul). Janë të përhapur edhe emrat nga gjuha turke, për shembull burek, pedia ose pidia, si dhe tatlia e ëmbël etj., sepse: “Ne flasim për kuzhinën kombëtare bullgare, por ajo është kryesisht ballkanike. Është praktikisht orientale. Këtu në Ballkan ka shumë pika kryqëzimi. Dhe në këtë kuptim mund të flitet për “kulinari ballkanike”, si në aspektin gjuhësor ashtu edhe në atë ushqimor”, shpjegon Prof.Koçeva.
Erdhi koha për byrekun fatsjellës
Byreku është padyshim pjata më tradicionale bullgare dhe lidhet si me tryezën festive ashtu edhe me jetën e përditshme. Nuk është rastësi që është në top 5-shen e renditjes botërore - kjo është pjata me të cilën kuzhina kombëtare bullgare tërheq mysafirët tanë të huaj, sipas Prof. Koçeva dhe jo vetëm:
“Byreku është kaq i njohur sepse është e lidhur me zanafillën, me bukën, me brumin, me brumosjen, me tharmin dhe me gjithë atë që është sa kulinare aq edhe simbolike - si në kuzhinën kombëtare bullgare, ashtu edhe në kulturën tonë tradicionale, madje edhe në mitologji. Sepse atëherë, kur buka dhe byreku mund të zëvendësohen reciprokisht, do të thotë se qëndrimi ndaj tyre është po aq respektues” - thotë Prof.Koçeva.
17 Komente
Lini një Përgjigje
Më të lexuarat
24 oret e fundit
Javen e fundit
Blog Tema
Bureku (turqisht) ne Rodopet mund te jete bullgar por LAKRORI eshte shqipetar.....Nena ime bente me shume lloj lakroresh sec permend kjo mender studjuesja e ....
Po ne ate qe kemi ne krye te Qeverise , Rama hajdutin, e ka mendjen vetem per te vjedhur dhe per ti lepire bythen Vucicit , si dhe ta mbushi Qeverine me kucka. Rama nuk ka mendje qe te kete specialiste ne Qeveri ku te merren me artin, kulturen, muziken, historine, kulinarine , Rama ka hall vetem te shesi karikaturat e tij, dhe per kete perdor aksesin qe ka si kryetar Qeverie. Ai ka vendosur Qeverine e Shqiptareve te punoje vetem per interesat financiare te familjes se tij, jo per interesat e Shqitpareve , dhe te kultures Shqiptare e per Shqiperine
Neve shquhemi per dhurues. Ahmet Sorra i dha Shen Naumin dhe pjese nga Plava serbeve. Berisha i fal detin grekeve. Behemi keq se na moren emrin e byrekut?! Per te qeshur e per te qare. Na vjedhin pallton, neve qajme per perin qe u qep palltua!!
Hahaha, i madh!
Shqiptaret nuk kane guzhine, cdo gje qe ne gatuajme eshte e huaj. Por patriotizmi idiotik te ben te thuash shume gjera. Jorgo Kastriotis, princi i epirit me nene e gjak serb eshte paradoksi me i madh alvano-arnaut.
Epiris Shurren e Shqiptrit , hahaha ,keshtu eshte kur Ushqehesh me sufllaqet prej car qeni rrugesh , fillon te shnrihet truri ne kokrra si Bole qensh dhe fillon e leh si qen ham .hum . Gerrqiu Pedeasrt dhe serbi hamut muti , s'kan pasur Histori e Heronj ,prandaj kerkojne te vjedhin nga Shqiptaret . Cfar Mjerimi putanash ,cfar karikaturash Njerezore ! hahahahahaahaaa , edhe Karin e Shqiptarit e duan shume grate e antishqiptareve greko serb ,por edhe meshkujt e tyre e enderrojne t'ja marrin ne goje .
BRAVO. TE LUMTE
Nga ju doli byreku shqiptar?? Kur është haptazi fjalë turke ose persiane!!
O komplet kabim. Venin e pare n bot per burek e xen momgjyshja e Bes Kallakut, dhonrrit t Ilir Mutajt, me persheshin me hislla qy e pjek n saç. Kyt perfunim e kom na Rudina Magjistrica qy kish thirr n studjon e klanit momgjyshen e lexhendes humoristike botnore, Bes Kalla(shnikov)kut.
Doja te shprehesha per Bytekun me djathe,por lexova kete shkrimin me emrin Iliret dhe them qe i permbledh te gjitha.Kane me Qindra vite qe na marrin toka dhe dete,ne na vjen keq per Byreknat.O zot sa per te qesh dhe per te qa.
ashtusi Fallsifikuan Historine duke abuzuar me Heronjte e Shqiperise dhe Teritoret duke ja falut Hienave reeth nesh ,ashtu kane ber e vazhdojne te bejne FakePolitiken e stme e me gjithcka .ku ne Thelb te te gjithe ksaj Politike eshte _tjetersimi tradites edhe te produkteve shqiptare . Ti shkon ne Marketet Europiane , dhe qesh e njikohesishte revoltohesh kur lexon psh per Cajin e Malit -ta qujane ne Europe -Caj Grek ! Fasulet ,qe ka jovetem ne Ballkan ,i quajne Fasule Serbe ! Lahuten ja dhuruan perseri Serbeve ,ne menyren me qesharake ,tani po i japin Byrewkun edhe Bullgareve ! Pra , eshte nji Proces Bastartizimi e pafytresie Njerezore ,ku X I Forti Kontinentit ,emron gjithcka si ja do atin Trapi i Madhe ,duke injoruar cdo arsye e Llogjike Njerzore ,ashtisi beri edhe me Historine e Balkjanit dhe krijimin e FakeShtetev qe nga ai Grek e deri ke ai Serb e Maqedonas ,te cilet me Realitet Historike ,s'kan asnji kuptime . _Pra , kemi te bejme me nji lloj Diktature .Un jam i Forti ,(me pasion prej Egersire ) dhe une diktoj ,duke perjashtuar e injoruar gjithecka Njerezore .
Bjeri legenit se i bie mire .....do te terheqe vemendjen e botes, por byreku ,ska rendesi se si quhet, eshte shume ballkanik dhe vecanerisht shume shqiptare, si qendra e shpirtit ballkanik qe eshte shqiperia . Edhe serbet te pyesesh ,qe ne teori jane armiqte tane , nen ze te thone qe si i bejne byreket shqiptaret nuk i ben asnje. Kete e kam te degjuar direkt nga goja e tyre. Por ne ,me te drejte e thote dikush me lart, jemi shume "te zote" te dhurojme.......
Bobooooo! Na morën lahutën, tani byrekun me djathë nesër do të na marrin edhe brekët. Popull, në revolucion pas Berishës! Nuk e falim byrekun me djathë ne.
Byreket bullgare, shqiptare, greke, serbe etj jane byreke osmanli.
Kur ne Shqiperi gatuhej lakrori por edhe byreku sllavet nuk ishin dyndur ne Ballkan, jane shume me vone se gatimet dhe traditat shqiptare,
Edhe "byrekun" qe e kishim gatim tradicional ne e morri Bullgaria.Feudalizmin na i pruni Salia , sovranitetin naltmadhniate,byrekun na e morri Bullgaria ,te na rroje kurvenia se pa ta s'jeton Shqypnia.
Sot kemi gatuar per dreke tave ELBASANI dhe dhe fergese TIRONE por prap se prap DHASH SHEHU na kerkoi pilaf me pace .